Fruitvliegjes bieden mogelijk de oplossing voor ouderdomsgerelateerde slaapproblemen bij mensen. Gemuteerde en gedrogeerde vliegjes hadden minder last van slapeloosheid naarmate ze ouder werden.
Bron: Wikimedia Commons
Onderzoek bij fruitvliegen (Drosophila melanogaster) wijst uit dat oudere dieren beter slapen als insuline-achtige IIS-eiwitten, die een rol spelen in de communicatie in een cel, in hun lichaam worden geremd. Ook het middel rapamycin, een immuniteitsonderdrukkend geneesmiddel dat wordt gebruikt om afstoting van een getransplanteerde nier tegen te gaan, beïnvloedde het slaappatroon van de vliegjes. Dat schrijven wetenschappers van het Max Planck-instituut voor biologie en ouderdom vandaag in het vakblad PLoS Biology.
Het vliegenonderzoek kan inzicht bieden in leeftijdsgerelateerde slaapstoornissen bij mensen. Fruitvliegjes slapen, net als mensen, vooral ’s nachts en zijn overdag actief. Bovendien is bij de vliegjes hetzelfde patroon waargenomen als bij mensen: op hogere leeftijden krijgen ze slaapproblemen waaroor ze korter slapen en ’s nachts vaker wakker worden.
De onderzoekers fokten fruitvliegen met een mutatie die leidt tot minder actieve IIS-eiwitten. Normale vliegjes zonder mutaties dienden als controlegroep. De onderzoekers maten het aantal slaapmomenten en de duur van de slaapmomenten gedurende de nacht. Overdag maten de onderzoekers het aantal actieve momenten en de duur van die momenten.
Naarmate de gemuteerde vliegjes ouder werden, hadden ze ’s nachts, langere periodes van slaap en werden minder vaak wakker dan de ‘normale’ vliegjes. De mutanten waren bovendien overdag actiever en ’s nachts passiever dan de controlegroep. Dat patroon hield stand met veroudering. Bij de controlegroep gebeurde het omgekeerde: ze sliepen korter, werden vaker wakker en waren overdag minder actief. Hetzelfde resultaat vonden de onderzoekers overdag. Mutanten waren langer en vaker actief dan de normale vliegjes en het patroon hield stand naarmate de mutanten ouder werden.
Bij een ander experiment gebruikten de onderzoekers alleen ongemuteerde fruitvliegjes. Dat experiment bestond uit twee delen. Een deel met jonge vliegjes en een deel met oudere vliegjes. Per deel was er een groep fruitvliegen die rapamycin kreeg toegediend en een controlegroep die dat niet kreeg.
De jeugdige fruitviegjes met rapamycin sliepen langer aan een stuk en werden minder vaak wakker dan de controlegroep. Bij de oudere vliegjes, die al last hadden van slaapproblemen, verbeterde de slaapkwaliteit aanzienlijk na het toedienen van rapamycin. Dat betekent dat leeftijdsgerelateerde slaapproblemen bij fruitvliegjes zowel te voorkomen als te genezen zijn.
Onderzoekers verwachten dat hun resultaten uiteindelijk kunnen leiden tot een behandeling van slaapproblemen bij mensen. Daarom is volgende stap in het onderzoek van de ouderdomsbiologen kijken of dezelfde mechanismen ook werken in hogere dieren zoals muizen.
Lees verder: