Amsterdam (NL) – Vrijkomend methaan kan, net als vijfenvijftig miljoen jaar geleden, het broeikaseffect enorm versterken.


Als het oceaanwater meer dan vijf graden warmer wordt, kan methaan uit de zeebodem vrijkomen. Vijfenvijftig miljoen jaar geleden stootten vulkanen enorm veel CO₂ uit, waardoor de temperatuur op Aarde steeg en methaan vrijkwam. Prof dr Dick Kroon van de Vrije Universiteit ontdekte dat twee keer zoveel methaan vrijkwam als werd gedacht: zeker vierduizend gigaton. Dat leidde tot een broeikaseffect dat honderdmaal sterker was dan het huidige, maar ook nu kan iets vergelijkbaars gebeuren.
Klimatoloog Dick Kroon leidde een expeditie van internationale wetenschappers naar de Walvisrug in de zuidelijke Atlantische Oceaan. Vanaf het schip Joides Resolution boorden ze tot zes kilometer diep in de zeebodem. Aan het gesteente dat naar boven kwam, was af te leiden hoeveel methaan eruit was ontsnapt. Als methaan vrijkomt, lost kalk in de zeebodem op. De grond verkleurt dan van kalkwit naar steenrood.
In de Walvisrug bleek het gesteente veel minder kalk te bevatten dan verwacht en is dus meer methaan vrijgekomen. Het is uniek in de geschiedenis van de Aarde dat methaan in zulke hoeveelheden vrijkomt. Het heeft naar schatting honderdduizend jaar geduurd voor de situatie weer 'normaal' was.
Ook nu stijgt de temperatuur en kan methaan uit de zeebodem vrijkomen. De huidige klimaatmodellen houden geen rekening met het effect van vrijkomend methaan. Volgens die voorspellingen stijgt de temperatuur de komende eeuwen één tot vijf graden. Dick Kroon waarschuwt: “Één graad is nog niet zo erg, maar als het vijf graden wordt, dan begint het wel serieus te worden.”

Frouke Pieters