VU-hoogleraar Dorret Boomsma bestudeert al decennia tweelingen om te zien of iets genetisch is bepaald. Ze onderzoekt nu waarom de een wel problemen met zijn geheugen krijgt en de ander niet.
Foto: Monique Eller en Bodine Koopmans.
Het Nederlands Tweelingen Register is op zoek naar eeneiige tweelingen van minstens zeventig jaar voor onderzoek naar alzheimer. Tweelingen zijn van onschatbare waarde voor wetenschappers om te bepalen of ziektes erfelijk zijn. ‘We willen onderzoeken hoe het kan dat veel van hen nog zo goed zijn’, zegt Dorret Boomsma, hoogleraar biologische psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Double Dutch
Voor het onderzoek zijn al honderd tweelingen door de MRI-scanner gegaan. Er wordt gekeken of er verschillen zijn waardoor de een wel en de ander geen problemen met het geheugen krijgt.
Boomsma vertelde er vandaag over bij de opening van de foto-expositie Double Dutch in het hoofdgebouw van de VU, waarvoor Monique Eller en Bodine Koopmans tweelingen in de leeftijd van 3 tot 93 jaar portretteerden. Boomsma en het Nederlands Tweelingen Register werkten mee aan het project.
Het is geen toeval dat Boomsma de opening verrichtte. Zij bestudeert al decennia tweelingen om te zien wat genetisch is bepaald en wat niet.
Tweelingonderzoek
Het Nederlands tweelingonderzoek is een van de grootste en langstlopende (sinds 1987) ter wereld. Er staan bijna 100.000 mensen ingeschreven die deel zijn van een meerling. Op Boomsma’s verzoek werden ook twee-eiige tweelingen gefotografeerd, want voor haar wetenschappelijke werk zijn ook zij onontbeerlijk. ‘Je hebt altijd een controlegroep nodig van twee individuen die tegelijkertijd de baarmoeder deelden, maar die genetisch níet honderd procent hetzelfde zijn. Zij zijn cruciaal voor het wetenschappelijk onderzoek.’
Gedragsproblemen
Door te kijken naar de verschillen en de overeenkomsten zoekt ze antwoorden op de vraag wat erfelijk is bepaald en wat niet. ‘Het is nu moeilijk voor te stellen, maar dertig jaar geleden werden er grote vraagtekens gezet bij het belang van erfelijke factoren. Als kinderen gedragsproblemen als adhd of autisme kregen, werd dat toch vooral gezien als een probleem dat ontstond vanuit de omgeving. Adhd zou wel het gevolg zijn van te veel kleurstoffen. We weten nu dat erfelijkheid bij beide aandoeningen een grote rol speelt.’
Bankzitter
Gezondheid, persoonlijkheid, uiterlijk, alles is deels genetisch bepaald, ondervond Boomsma afgelopen decennia. ‘Eigenlijk is er geen menselijke eigenschap die niet in mindere of meerdere mate is bepaald door het genetische materiaal dat we bij de conceptie hebben meegekregen. Ook of je een optimistisch mens bent of niet zit ten dele in de genen. Sport en bewegen is eveneens afhankelijk van het gezin waarin je opgroeit. Later kan blijken dat je genetisch eigenlijk meer een bankzitter bent. Of omgekeerd.’
Tentoonstelling Double Dutch is tot en met 5 april te zien in het hoofdgebouw van de VU, Balkon 1 Expositieruimte. Tweelingen die mee willen doen aan het onderzoek kunnen zich melden via tweelingenregister.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: