Moleculair bioloog Laura van ’t Veer heeft een European Inventor Award gewonnen. De Nederlandse onderzoeker ontving gisteren in Parijs de prestigieuze onderscheiding in de categorie Midden- en kleinbedrijf voor de uitvinding van MammaPrint, een borstkankertest gebaseerd op genonderzoek.
Ook vielen twee uitvinders van het Nederlandse bedrijf NXP Semiconductors in de prijzen, dankzij hun ontwikkeling van Near Field Communication.
Van ’t Veer werkt momenteel in San Francisco als hoogleraar aan de Universiteit van Californië. Ze is mede-oprichter van Agendia, een Amsterdams bedrijf dat genoomdiagnostiek uitvoert. Dat is het voorspellen van een mogelijke aandoening op basis van genetisch materiaal. Agendia biedt onder andere de MammaPrint-test aan, die Van ’t Veer ruim tien jaar geleden ontwikkelde. Dankzij die test hoeven 20 tot 30 procent minder vrouwen met borstkanker chemotherapie te ondergaan, doordat de test de kans op uitzaaiingen al in een vroeg stadium bepaalt.
Geïndividualiseerde geneeskunde
De president van het Europees Octrooibureau (EPO), dat de uitvindersprijzen sinds 2006 uitreikt, was in een persverklaring lovend over Van ’t Veer. ‘De uitvinding van Van ’t Veer heeft een revolutie teweeggebracht in de diagnostiek van kanker, doordat behandelingen nu kunnen worden afgestemd op de individuele behoeften van elke patiënt. Dit maakt haar een van de meest vooraanstaande Europese uitvinders op het gebied van geïndividualiseerde geneeskunde’, aldus Benoît Battistelli.
Van de in totaal vijftien finalisten, die uit meer dan driehonderd inzendingen waren geselecteerd, kwamen er maar liefst drie uit Nederland. De andere twee grepen naast de hoogste eer. Kees Schouhamer Immink, uitvinder van de coderingstechniek van cd-, dvd- en Blu-Ray-schijfjes, was genomineerd in de categorie Lifetime Achievement Award. TU Delft-hoogleraar Henk Jonkers had een nominatie op zak in de categorie Onderzoek, vanwege zijn uitvinding van beton dat door toevoeging van bacteriën zelfherstellend wordt.
Wel was er succes voor een Nederlands bedrijf. De Oostenrijker Franz Amtmann en de Fransman Philippe Maugars, werkzaam bij NXP Semiconductors in Eindhoven, wonnen de uitvindersprijs in de categorie Industrie. Zij ontwikkelden Near Field Communication, een techniek om draadloos kleine hoeveelheden informatie uit te wisselen binnen tien centimeter afstand. Een mogelijke toepassing daarvan is bijvoorbeeld contactloos betalen met je telefoon.
Wel of geen chemokuur
Van ’t Veer is opgetogen over de onderscheiding. ‘In het bedrijfsleven geniet deze prijs veel aanzien. Het is dan ook met name voor Agendia een belangrijk resultaat’, vertelt ze. Ze is vooral blij dat haar onderzoek inmiddels niet alleen wetenschappelijke, maar ook publieke erkenning krijgt. ‘We waren de eersten die vanuit het Antoni van Leeuwenhoek-instituut een bedrijf stichtten. Veel mensen begrepen dat destijds niet. Ze vroegen bijvoorbeeld of ik dat deed om rijk te worden, terwijl ik met mijn onderzoek juist patiënten wil helpen.’
De komende jaren zal Van ’t Veer nog niet op haar lauweren rusten. ‘Onze test bepaalt nu alleen of een patiënt wel of geen chemokuur hoeft te ondergaan. De volgende stap is om ook een bepaald type behandeling te selecteren. Dan wordt kankertherapie nog meer individueel op maat gesneden.’
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: