Detectivewerk met satellietbeelden van Google Earth heeft een flinke, niet-gedocumenteerde uitbreiding aan het licht gebracht van een vermoedelijke nucleaire verwerkingsinstallatie in Pakistan. Volgens onderzoekers wijst dit er mogelijk op dat het land zijn kernwapencapaciteit aan het vergroten is.
Pakistan bezit al sinds 1998 kernwapens en het land heeft de belangrijkste verdragen over non-proliferatie en kernwapentests niet ondertekend. Het geheimzinnige kernwapenprogramma van Pakistan wordt met argusogen in de gaten gehouden vanwege de spanningen met buurland India, dat ook beschikt over een nucleair arsenaal.
Onderzoekers van het Institute for Science and International Security (ISIS), een vanuit de VS opererende non-profitorganisatie, gebruikten eerder al satellietbeelden om een vermoedelijke kernfaciliteit te identificeren bij Chasma, in het noorden van Pakistan. Die lijkt in 2015 in werking te zijn getreden. Men vermoedt dat er brandstof van nabije kerncentrales wordt verwerkt, waarbij plutonium wordt vrijgemaakt voor gebruik in kernwapens.
Scheikundige Neil Hyatt van de Universiteit van Sheffield in Engeland heeft nu iets geïdentificeerd dat lijkt op een grote uitbreiding van de verwerkingsinstallatie. Gebruikmakend van publieke satellietbeelden heeft hij samen met ISIS vastgesteld dat de bouw begon tussen april en september 2018. Beelden van de twee daaropvolgende jaren laten de aanleg van funderingen en ander constructiewerk zien.
Plutonium voor wapens
Een Google Earth-beeld van 9 mei 2020 toont een nieuw gebouw van 30 bij 30 meter, pal naast het oorspronkelijke gebouw:
Beelden van 13 september 2020 laten zien dat het dak van dit gebouw inmiddels af is. Ook zijn de bouwhekken verwijderd.
‘Ik vind het interessant dat we open-source-beelden kunnen gebruiken om de ontwikkelingen van verdachte kernprogramma’s te volgen’, zegt Hyatt. ‘De informatie waar het uit blijkt, ligt als het ware op straat.’
Zonder bevestiging van de Pakistaanse overheid is echter moeilijk te achterhalen waar de faciliteit voor gebruikt zal worden en of ze al operationeel is. Maar de schaal van de onderneming suggereert dat het land van plan is langere tijd plutonium vrij te maken voor wapens, stelt Hyatt.
‘Pakistan hoeft op dit moment geen plutonium te hergebruiken voor MOX-brandstof (een mengsel van plutonium en uranium, bestemd voor kerncentrales – red.). En het feit dat de faciliteit wordt bewaakt, suggereert dat het land het materiaal wil gaan gebruiken voor haar kernwapenprogramma.’
Grotere voorraden
Scheikundige Sarah Burkhard van ISIS zegt dat de ontdekking laat zien dat de geheime kernfaciliteiten van Pakistan continu in de gaten moeten worden gehouden. ‘Pakistan is mogelijk van plan om ofwel meer brandstof te gaan verwerken, ofwel de bestaande verwerkingsfaciliteit te verbeteren. In beide gevallen kan het doel zijn om grotere plutoniumvoorraden op te bouwen voor gebruik in kernwapens.’
Jeffrey Lewis van het James Martin-centrum voor non-proliferatiestudies in Californië zegt dat sommige mensen aannemen dat India een grotere voorraad kernwapens heeft dan Pakistan, simpelweg omdat het een groter land is. Volgens hem heeft Pakistan er echter waarschijnlijk meer. ‘Pakistan legt voortdurend een enorme nadruk op het uitbreiden van haar kernwapenprogramma’, zegt hij. ‘De uitbreiding van deze verwerkingsinstallatie onderstreept dat.’
De Pakistaanse ambassade in Londen kon voor publicatie van dit bericht geen commentaar geven op de bevindingen van Hyatt.
