München (D) – Duitse onderzoekers ontdekken een ver weg gelegen sterrenstelsel met driemaal zoveel ijzer als in ons eigen zonnestelsel. Dat lijkt in tegenspraak met de jonge leeftijd van het stelsel.


Duitse onderzoekers van het Max-Planck-Instituut voor buitenaardse fysica in het Duitse Garching ontdekten in samenwerking met de Europese ruimtevaartorganisatie ESA een ver weg gelegen quasar die driemaal zoveel ijzer bevat als ons eigen zonnestelsel. Op zich geen opzienbarende ontdekking, maar deze quasar is slechts anderhalf miljard jaar oud, terwijl ons zonnestelsel reeds zo'n negen miljard jaar oud is.
Een quasar is de extreem heldere kern van een jong sterrenstelsel. Het ijzer ontstaat in de kern van de centrale ster, waar het heet genoeg is om het element te vormen. Bij het exploderen van de ster aan het einde van zijn leven (supernova) wordt het ijzer de interstellaire ruimte in geslingerd en gebruikt voor de opbouw van nieuwe sterren. Daarnaast slokken zwarte gaten een deel van de materie op.
Een enorme supernova, waaruit de quasar ontstaan is, kan de grote hoeveelheid ijzer slechts ten dele verklaren. Prof Günther Hasinger en dr Stefanie Komossa berekenden dat een ster minstens een miljard jaar nodig heeft om de ijzermassa van onze zon te produceren. Hoe kan een ster van anderhalf miljard jaar dan driemaal zoveel ijzer bevatten? Wellicht is de quasar ouder dan de astronomen vermoeden. Deze recente ontwikkelingen rond quasar APM 08279-5255 zetten belangrijke kanttekeningen bij de huidige dateringsmethode. Het aanpassen van de dateringsmethode zou betekenen dat het heelal heel wat ouder is dan de vijftien miljard jaar die astronomen tot op dit moment vermoeden.

Sabrine Caspers