Drie oeverzwaluwen zijn gefilmd terwijl ze paarden met een levenloze soortgenoot.

Drie oeverzwaluwen probeerden te paren met een dode mannelijke soortgenoot. Foto: Ken Billington
Drie oeverzwaluwen probeerden te paren met een dode mannelijke soortgenoot.
Foto: Ken Billington

In 2014 zagen Naoki Tomita en Yasuko Iwami van het ornithologisch instituut Yamashina in Japan een dode oeverzwaluw aan de kant van de weg liggen. Ze filmden hoe drie mannelijke oeverzwaluwen herhaaldelijk op de dode vogel klommen om ermee te paren. Na een kwartier namen ze het dode lichaam op en ontdekten dat het om een mannetje ging.

Onlangs hebben ze artikel gepubliceerd waarin ze het incident beschrijven.

Vergissing

Bij vogels zijn ten minste dertig andere gevallen van necrofilie beschreven. Homoseksueel gedrag komt bij vogels vaker voor. Maar in dit geval was het waarschijnlijk een vergissing van de parende mannetjes. Bij oeverzwaluwen zien mannetjes en vrouwtjes er hetzelfde uit.

Tomiga en Iwami denken dat de mannetjes door de dode vogel werden aangetrokken vanwege de houding waarin het lichaam lag. Dit was namelijk de paringshouding van zwaluwvrouwtjes. ‘We denken dat de houding een belangrijke trigger is voor de mannelijke sexdrive’, schrijven ze.

Voorliefde

De Nederlandse bioloog Kees Moeliker ontving in 2003 de Ig Nobel prijs vanwege zijn onderzoek naar homoseksuele necrofilie bij eenden. Hij denkt ook dat de zwaluwmannetjes reageerden op de houding van de dode vogel. Dat is waarschijnlijker dan dat ze echt een voorliefde hebben voor dode lichamen. Volgens Moeliker maakten de zwaluwen hier gewoon een vergissing.

Meerdere diersoorten zijn betrapt terwijl ze paarden met een dood lichaam, van spintmijten tot walvissen. Maar hoewel zo’n paring misschien een pleziertje biedt, heeft het gedrag in de meeste gevallen verder geen voordelen voor de voortplanting.

LEESTIP 50 inzichten biologie, JV Chamary, €24,99 Bestel in onze webshop

Onnatuurlijk

De enige bekende uitzondering hierop is een kikker Rhinella proboscidea uit het Amazonegebied. Het komt vaak voor dat het vrouwtje van deze soort verdrinkt tijdens een paring waarbij meerdere mannetjes op haar klimmen. Voor de mannetjes is dat ongeluk geen reden om hun liefdesspel te onderbreken. Ze persen de eitjes uit het lichaam van het vrouwtje en bevruchten ze alsnog.

Ondanks de terughoudendheid van veel biologen om dergelijk gedrag te rapporteren, is het duidelijk dat dieren vele vormen van seksueel gedrag vertonen die ooit als ‘onnatuurlijk’ werden gezien.

Dapper

Moeliker heeft meerdere rapporten van homoseksuele necrofilie waarvan drie bij vogels, twee bij zoogdieren en een bij schildpadden. Deze rapporten zijn alleen niet gepubliceerd. Het is dapper van de Japanse biologen dat ze het wel publiceren, zegt hij.

Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief. 

Lees verder: