Emmen (NL) – Naakte molratten zijn misschien wel de raarste zoogdieren op aarde. In het Noorder Dierenpark werden deze week vier van deze wonderlijke schepsels geboren.


Naakte molratten zijn niet om aan te zien. Ze zijn kaal, gerimpeld en blind en ze hebben enorme snijtanden. 'Hotdogs met tanden' worden ze vaak spottend genoemd. Toch is het Noorder Dierenpark erg blij met de recente uitbreiding van de kolonie naakte molratten. Vier jonge molratjes kwamen er deze week ter wereld.

Naakte molratten zijn kaal op hun snorharen na. Wel hebben ze haren in hun mond die ervoor zorgen dat ze geen zand inslikken tijdens het graven.

Naakte molratten zijn weliswaar zoogdieren, maar ze gedragen zich er niet naar. Ze zijn bijvoorbeeld de enige zoogdieren die niet zelf hun lichaamstemperatuur kunnen regelen. Net als reptielen zijn ze afhankelijk van de omgevingstemperatuur. In het Afrikahuis van het Noorder Dierenpark of in hun ondergrondse gangenstelsels in de droge savannen van Oost-Afrika is dat echter geen probleem. Opvallender is dat naakte molratten sociaal gedrag vertonen dat meer op dat van sociale insecten lijkt – mieren, wespen, bijen, termieten – dan op dat van zoogdieren. Per kolonie is er maar één vrouwtje dat voor nakomelingen zorgt. Deze koningin is wat groter dan andere vrouwtjes. Ze scheidt in haar urine hormonale stoffen af die voorkomen dat andere vrouwtjes vruchtbaar worden. Ze paart met slechts een beperkt aantal mannetjes. De overige mannetjes en vrouwtjes houden de kolonie draaiende volgens een strikte taakverdeling: ze verzamelen voedsel en voeren de jongen, verdedigen de burcht tegen roofdieren of graven gangen met hun enorme voortanden.
Voordat zij sterft en wordt opgevolgd door een van haar sterkste dochters, brengt een koningin in het wild drie tot vier keer per jaar jongen ter wereld. De nieuwgeborenen in Emmen zijn echter de eerste sinds maart 1999. Het zou interessant zijn te onderzoeken of deze koningin aan bewuste geboortebeperking doet. Misschien voorkomt ze namelijk met haar spaarzame gezinsuitbreiding dat de kolonie te groot wordt voor het onderkomen.

Nienke Beintema