Kosmisch familiedrama: de Kleine Magelhaense Wolk, een van onze buursterrenstelsels, valt uiteen doordat zijn grote broer zijn sterren afpakt.
De Grote en Kleine Magelhaense Wolk zijn de twee helderste sterrenstelsels die rond de Melkweg draaien. Ze bevinden zich op respectievelijk zo’n 160.000 en 200.000 lichtjaar van ons sterrenstelsel.
Doordat ze nogal dicht bij elkaar zijn gekomen, zuigt de grote wolk materiaal op van de kleine. Daardoor rukt hij zijn broertje ster voor ster uiteen, concluderen Amerikaanse astronomen. Met de Hubble-telescoop brachten ze in kaart hoe sterren in de Kleine Magelhaense Wolk ten opzichte van achtergrondsterren bewegen.
In tegenstelling tot de Grote Magelhaense Wolk zagen ze het kleine sterrenstelsel niet draaien. In plaats daarvan ‘worden delen van de buitenste regionen van de Kleine Magelhaense Wolk weggetrokken door de Grote Magelhaense Wolk’, zegt teamlid Paul Zivick van de University of Virginia. Daardoor stromen sterren in de zuidoostelijke en zuidwestelijke buitenwijken van het kleine stelsel steeds verder weg van het centrum.
Door de vroegere beweging van de twee sterrenstelsels te reconstrueren, kwamen de astronomen tot een dramatische conclusie. ‘De stelsels zijn tegen elkaar aan geknald’, zegt teamlid Gurtina Besla van de University of Arizona.
Saaier type
De botsing vond ongeveer 150 miljoen jaar geleden plaats. Het kleine stelsel kwam op slechts 25.000 lichtjaar van het centrum van zijn grote broer, waardoor het met zijn schijf in aanraking kwam.
Door deze kosmische clash zit de Kleine Magelhaense Wolk in de penarie. Hij verliest zowel sterren als gas. Besla voorspelt dat deze gebeurtenis hem blijvend zal veranderen. Momenteel is de Kleine Magelhaense Wolk een onregelmatig gevormd stelsel, vol met gas dat de wolk in vuur en vlam zet door heldere nieuwe sterren te verwekken. Besla zegt echter dat het stelsel zijn gas zal verliezen en uiteindelijk een elliptisch dwergsterrenstelsel wordt – een saaier type dat geen nieuwe sterren produceert.
Overleven
Het is moeilijk om te bepalen hoeveel materiaal de Kleine Magelhaense Wolk uiteindelijk zal kwijtraken. Dat komt doordat de massa van zowel de Grote Magelhaense Wolk als de Melkweg niet exact bekend is. Maar als de kleine wolk nog altijd via de zwaartekracht aan zijn grote broer vastzit en daardoor een tweede botsing ondergaat, is het vermoedelijk beter om niet in de buurt je tentje op te zetten. Of je moet graag willen eindigen als een speelbal in de intergalactische ruimte.
Ondanks de traumatische ervaring denkt Besla dat de Kleine Magelhaense Wolk dit zal overleven. Hij heeft namelijk meer dan genoeg donkere materie. De zwaartekracht van die duistere deeltjes zal voldoende sterren binnenboord houden.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: