De Large Hadron Collider (LHC) van Cern heeft kortsluiting gemaakt. De herstart van de grootste deeltjesversneller ter wereld loopt daarmee een vertraging op van een paar dagen tot een paar weken.
Na een onderhoudsbeurt van twee jaar moet de 27 kilometer lange deeltjesversneller experimenten uitvoeren op dubbele energie. Deze week zouden de eerste protonenbundels al door de LHC schieten. De nieuwe experimenten leveren mogelijk grensverleggend bewijs voor supersymmetrie. De vertraging zorgt dan ook voor teleurstelling onder zowel experts als LHC-enthousiasten.
Kortsluiting
De kortsluiting vond plaats in de bedrading van een van de magneten. Dit zijn supergeleidende magneten, welke enorme hoeveelheden energie kunnen geleiden door het gebruik van materiaal met een zo laag mogelijke weerstand. De magneten worden gebruikt om de protonenbundels op snelheid te brengen in de buizen van de LHC. Dat maakt ze essentieel voor de werking.
Reparatie
Er is nog onduidelijkheid over de oorzaken van de kortsluiting. Stan Bentvelsen, fysicus en directeur van onderzoeksinstituut Nikhef, vertelt dat een storing iets is waar je altijd rekening mee moet houden. ‘Het is een uiterst complexe machine, en door die complexiteit kan er altijd iets mis gaan. Het is de zwakste schakel die de ketting zijn kracht geeft. Alles moet gewoon picobello in orde zijn.’
Voor het vervangen van de bedrading moet de LHC worden uitgezet. Het te vervangen deel moet worden opgewarmd en vervolgens weer afgekoeld. De magneten worden namelijk tot meer dan tweehonderd graden onder nul gekoeld voor een goede werking. Het belemmert echter wel de reparatie. Benvelsen: ‘Het is afwachten waar het probleem precies zit; of ze het hele systeem op moeten warmen om erbij te kunnen, of dat ze er van buitenaf bij kunnen. Dat bepaalt hoe snel de reparatie zal gaan.’
Toch blijven ze bij Cern optimistisch. Algemeen directeur van Cern, professor Rolf Heuer, gisteren in een persverklaring: ‘Alle voortekenen zijn goed voor de tweede run. In het grotere plaatje, in de zoektocht naar de fundamenten van ons universum, is een vertraging van een paar weken niets meer dan een keer knipperen met je ogen.’
Duizenden liters vloeibaar helium
In 2008 liep de LHC ook door een defect in de magneten een vertraging op van een jaar. Een slechte verbinding tussen twee magneten liet zo veel energie ontsnappen dat een heliumleiding doorbrandde. Duizenden liters vloeibaar helium, dat wordt gebruikt voor de koeling van de magneten, lekte uit de LHC. Hierdoor moesten 53 magneten worden vervangen en werd de opstart uitgesteld tot eind 2009.
Technici nemen ditmaal geen enkel risico. ‘We willen geen herhaling van 2008, wat grote gevolgen had. We moeten uiterst voorzichtig omgaan met de kleinste storing’, aldus Stan Bentvelsen.
Lees verder: