Hoogenergetische deeltjes hebben een mysterieuze kamer onthuld in het binnenste van de meest legendarische piramide van Egypte. Het is voor het eerst in een eeuw dat in de grote piramide een nieuwe kamer ontdekt is.
De ontdekking werd gedaan door een internationaal onderzoeksteam onder leiding van Kunihiro Morishima, verbonden aan de Japanse Nagoya-universiteit. Zij gebruikten muonen, hoogenergetische deeltjes die ontstaan wanneer kosmische stralen op onze atmosfeer knallen, om in het binnenste van de piramide van Cheops te turen – zonder dat ze daarvoor ook maar een enkele steen van z’n plek moesten halen.
Muonen hebben zo veel energie dat ze gemakkelijk door gesteente schieten. Hoe ver ze daarbij gemiddeld komen, hangt af van de dichtheid van het materiaal. Het team plaatste daarom muonendetectoren in en om de piramide. Op die manier konden ze achterhalen hoeveel spul de muonen onderweg passeerden.
‘Naarmate er meer massa zit, komen er minder muonen aan bij de detector’, zegt Christopher Morris van de Amerikaanse Los Alamos National Laboratory, die gelijksoortige technieken gebruikt om de interne structuur van kernreactoren in kaart te brengen. ‘En als er minder massa zit, komen meer muonen bij de detector aan.’
Door te kijken naar het aantal muonen dat de detectoren op verschillende locaties in de piramide zagen en dat te combineren met de hoek waaronder ze bewogen, konden Morishima en zijn team de holten in het oeroude bouwsel in kaart brengen.
Dit type verkenning – muonradiografie – is bijzonder geschikt voor dit soort gevoelige historische locaties, omdat het van nature voorkomende straling gebruikt. Het veroorzaakt dus geen enkele schade aan het onderzoeksobject.
Mysterieuze kamer
Het team bracht zowel de drie bekende kamers in de piramide in kaart – de ondergrondse kamer, de Koninginnenkamer en de Koningskamer – als de gangen die de kamers verbinden. De onderzoekers ontdekten echter ook een enorme lege ruimte boven de Grote Galerij, de gang die de Koningskamer met de Koninginnenkamer verbindt. Deze nieuwe ruimte heeft grofweg hetzelfde volume als de Grote galerij zelf. Het team denkt daarom dat het eveneens een uit de kluiten gewassen tunnel is, van tenminste dertig meter lang.
Het team gebruikte drie verschillende muonendetectoren voor hun ontdekking. De eerste was een type film dat reageert op muonen, op een manier die vergelijkbaar is met hoe gewone film reageert op licht wanneer je een foto wilt maken. Met deze film konden de onderzoekers de banen van de muonen vastleggen.
Toen ze daarmee een potentiële nieuwe ruimte hadden ontdekt, bevestigden ze hun vondst met een instrument in de piramide dat een lichtflits uitzendt wanneer het geraakt wordt door muonen. Buiten de piramide gebruikten ze detectoren die indirect de muonen registreerden doordat deze deeltjes het gas in de detector ioniseerden. Nadat ze de piramide een aantal maanden lang bestudeerden met alle drie de methoden, bleek de conclusie onontkoombaar: alle methodes hadden een mysterieuze extra kamer onthuld op precies dezelfde locatie.
Voor het eerst in een eeuw
‘Dit is geweldig’, zegt Morris, die bovendien opmerkt dat de lange belichtingstijd het resultaat nog robuuster maakt. ‘Wat ze gezien hebben is behoorlijk duidelijk’, zegt hij. Toch is het nodig om gaten te boren en met camera’s te kijken om te kunnen bepalen of de ruimte een echte kamer is, of een ruimte die is ontstaan doordat een deel van de piramide is ingestort.
Al in de jaren zeventig probeerde een onderzoeksteam de piramide van Cheops met behulp van muonradiografie te doorgronden. Destijds werden geen nieuwe ruimten ontdekt. Als de nieuwe vondst bevestigd wordt, is het voor het eerst in meer dan een eeuw dat iemand een nieuwe kamer ontdekt in de piramide van Cheops.
‘Ik zou er dolgraag bij zijn wanneer ze de eerste camera door een boorgat steken’, geeft Morris toe. ‘Een nieuwe kamer ontdekken in een piramide is bepaald geen alledaagse gebeurtenis.’
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: