Nairobi (KE) – Een rapport van het United Nations Environment Programme wijst op de gevaren van kwik. Kolencentrales en afvalverbranders in met name ontwikkelingslanden stoten grote hoeveelheden uit.

Een internationaal team van experts maakte een overzicht van de milieuvervuiling met kwik. Kolencentrales en afvalverbrandingsinstallaties leveren nu 1500 ton van de kwikuitstoot, ofwel zeventig procent van de nieuwe antropogene uitstoot van kwik naar de atmosfeer. Azië neemt daarvan 860 ton voor zijn rekening. Het metaal kan, eventueel na omzetting in methylkwik, in het leefmilieu belanden. Via voeding (zoals vis) kan kwik in lichamen komen en leiden tot kwikvergiftiging.

Dat kwik giftig is, is al jaren bekend. Het kan leiden tot hersenbeschadigingen. Hoedenmakers in Londen gebruikten kwik voor de versteviging van de hoedenranden, en aan hun beroepsziekte dankt de Mad Hatter in Lewis Carroll's Alice in Wonderland zijn naam. Bij de ambachtelijke winning van goud en zilver in onder meer het Amazonegebied dient kwik als hulpmiddel, en daarmee draagt deze bedrijfstak wereldwijd met vierhonderd tot vijfhonderd ton bij aan de kwikuitstoot naar lucht en water.
Het nieuwe kwikrapport van de UNEP laat zien dat de wereldwijde kwikuitstoot stijgt, al daalde de bijdrage in de ontwikkelde landen. De stijgende vraag naar energie in de ontwikkelingslanden vormt een belangrijke motor voor deze toename. Zure regen, een indirect gevolg van de verbranding van fossiele brandstoffen, versterkt het probleem. Door een hogere zuurgraad van rivieren, meren en beken kan kwik vrijkomen uit sedimenten en gemakkelijker worden omgezet in methylkwik.
In de VS is onderzoek gedaan naar kwikgehalten bij de bevolking. Volgens recente cijfers lopen daar jaarlijks 300.000 baby's gevaar voor hersenbeschadiging door kwikvergiftiging. Een op de twaalf vrouwen in de VS heeft hogere kwikgehalten in het lichaam dan wat het United States Environmental Protection Agency als veilig beschouwt.
De nieuwe cijfers komen op tijd voor het World Water Forum in Kyoto, dat in maart plaatsvindt. Duidelijke maatregelen zijn nodig om de kwikuitstoot te beteugelen.

Erick Vermeulen