Voor mensen die stemmen horen, biedt het communiceren met een virtuele avatar die de stem in hun hoofd belichaamt mogelijk een oplossing. Praten met een geautomatiseerde avatar helpt bij een snelle vermindering van de macht die de stem uitoefent.
Tussen de 5 en 28 procent van de mensen hoort op een bepaald punt in zijn leven één of meerdere stemmen in zijn hoofd die niemand anders kan horen. Niet iedereen die stemmen hoort, raakt erdoor van streek of heeft last van een mentale aandoening. Wel heeft 70 procent van de mensen met een vorm van schizofrenie hier last van.
De stemmen kunnen onderdeel zijn van een psychose, waarbij iemand het contact met de realiteit verliest. Aanhoudende stemmen kunnen schadelijk zijn voor de kwaliteit van leven, omdat ze vaak vernederend of bedreigend zijn, wat leidt tot een laag zelfbeeld, angstgevoelens en depressies.
Antipsychotische medicijnen werken in 75 procent van de gevallen. Daarnaast kan cognitieve gedragstherapie helpen, maar dat duurt vaak maanden voordat het effect heeft.
Alternatieve therapie
Een team geleid door Tom Craig en Philippa Garety van het King’s College London heeft een alternatief getest. De wetenschappers onderzochten 150 mensen die ondanks het gebruik van medicijnen aanhoudend stemmen horen. Zij kregen óf zes sessies ‘avatar-therapie’ óf zes sessies emotionele begeleiding, waarbij de deelnemers persoonlijke begeleiding kregen van een therapeut. Gemiddeld hadden de deelnemers al twintig jaar last van stemmen in hun hoofd.
De avatar-groep bouwde een digitale weergave van de persoon waarvan zij geloofden dat die de bron was van de meest dominante stem die ze hoorden. Ze selecteerden hierbij het geslacht, de stemkenmerken en de gezichtskenmerken van de avatar. De therapeut kon vanuit een andere kamer met de deelnemer praten, naar keuze in zijn eigen stem of via de avatar.
In de eerste paar sessies zei de avatar de gebruikelijke denigrerende dingen. De therapeut moedigde de deelnemers dan aan om voor zichzelf op te komen. Als de avatar bijvoorbeeld zei: ‘Ik weet precies wat je denkt en het is compleet gedaan met jou’, dan werd de deelnemer aangemoedigd om te reageren met: ‘Jij hebt niet het recht om zo tegen mij te praten.’ In latere sessies paste de therapeut geleidelijk de balans van macht aan, waardoor de avatar vergevingsgezinder werd. Dit gebeurde bijvoorbeeld door de opkomende assertiviteit van de deelnemers te erkennen.
Controle herwinnen
De confrontatie aangaan met de stem in je hoofd kan erg beangstigend zijn, zegt Garety. Sommige mensen konden in eerste instantie alleen maar fluisteren of waren niet in staat om naar het scherm te kijken. Deelnemer Joe vond de sessies bijvoorbeeld intimiderend: ‘Ik zat voor een computerscherm dat al mijn gedachten leek te kennen’, stelt hij. Naarmate de sessies vorderden, verminderde de angsten. Een andere deelnemer, Richard, zegt: ‘Voor de sessies voelde ik me passief, achteraf voelde ik dat ik de controle had. Ik heb totaal geen schuldgevoel meer, omdat ik aan de stemmen kon uitleggen waarom hun beschuldigingen fout waren.’
Aan het eind van elke sessie kregen de deelnemers van de avatar-groep een opname van de interactie tussen hen en de avatar om de daaropvolgende week te beluisteren. De mensen in de groep van emotionele begeleiding noteerden elke week een positieve boodschap.
Een aantal weken nadat de sessies waren geëindigd, waren de stemmen bij mensen die een avatar hadden gemaakt minder erg dan bij degenen die begeleiding hadden gehad. Sterker nog, zij hoorden de stemmen minder vaak, minder krachtig en ze raakten er minder van overstuur. De afname in ernst was zelfs groter dan gerapporteerd voor cognitieve gedragstherapie bij psychosen. Daarnaast waren de positieve effecten na drie maanden nog steeds aanwezig.
‘Als vervolgonderzoek laat zien dat deze therapie ook op een grotere schaal effectief is, dan zou het in de toekomst een van de opties kunnen zijn voor psychologische behandelingen van stemmen in het hoofd,’ zegt Garety.
Mensen dachten eerder dat het nadelig was om met hallucinose stemmen te communiceren. Zo viel er volgens hen niets te winnen door te begrijpen wat ze zeggen en hoe ze zich voelden, zegt Ben Alderson-Day, psycholoog aan de Universiteit van Durham. ‘Wat de avatar-therapie laat zien, is dat het in ieder geval voor sommige mensen mogelijk is om de interactie met de avatar te hebben en daardoor bij hen een soort van therapeutische verandering teweeg te brengen,’ zegt hij.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder:
- Onstekingsremmers kunnen schizofrenie mogelijk voorkomen
- Facebook-robot leert menselijke gezichtsuitdrukkingen door urenlang Skype te kijken
- Anti-stresspil in de maak?