Slecht nieuws voor iedereen die stiekem hoopte op een doorbraak in de wereld van de moderne fysica: de waarneming dat neutrino’s sneller leken te gaan dan het licht, blijkt een ordinaire fout in de meetopstelling.
Alle dromen van tijdreizen, radicale nieuwe natuurkundewetten en warpaandrijvingen kunnen voorlopig weer de koelkast in. Het resultaat waarbij neutrino’s de ruwweg 730 kilometer van Cern naar de ondergrondse neutrinodetector in het Italiaanse Gran Sasso 60 nanoseconden sneller leken af te leggen dan ze hadden gedaan als ze met de lichtsnelheid hadden gereisd, kan vermoedelijk de prullenbak in.
Sceptisch
Hoewel het resultaat met veel enthousiasme in de pers ontvangen werd, waren natuurkundigen over de hele wereld vooral sceptisch. Als de neutrino’s inderdaad sneller waren gegaan dan het licht, had dat de huidige natuurkunde volledig op zijn kop gezet. Volgens de relativiteitstheorie van Einstein is de lichtsnelheid namelijk de absolute snelheidslimiet in het universum.
Ook de auteurs van het oorspronkelijke artikel waren sceptisch over hun bevindingen. Zij vroegen anderen hun metingen over te doen en nog eens kritisch naar hun publicatie te kijken. Naar nu blijkt, lag de oorzaak voor het gemeten tijdsverschil echter niet in de experimentele aanpak.
GPS-ontvanger
Een probleem met de aansluiting van een optische kabel die een GPS-ontvanger verbond met een kaart in een computer van OPERA, lijkt nu verantwoordelijk te zijn voor de gemeten te hoge snelheid. De GPS-ontvanger was verantwoordelijk voor het doorgeven van de correcte tijd die de neutrino’s nodig hadden om vanuit Cern, Gran Sasso te bereiken.
Nu de optische kabel weer goed aangesloten is, blijken volgens anonieme bronnen op Science Insider de gegevens 60 nanoseconden sneller door de opstelling te reizen – een hoeveelheid tijd die exact overeen lijkt te komen met de onverklaarde te vroege aankomst van de neutrino’s. Die informatie is op het moment van schrijven nog niet door Cern bevestigd.
Tegengesteld effect
Wetenschappers verbonden met het wetenschappelijk instituut houden bovendien nog een slag om de arm. ‘We weten pas meer als we later dit jaar verdere metingen gedaan hebben’, vertelde James Gillies, woordvoerder van Cern, aan persdienst Associated Press.
Reden voor de terughoudendheid is dat er in de GPS-ontvanger ook nog een tegengestelde fout is ontdekt, die mogelijk het effect van de losse aansluiting (gedeeltelijk) op kan heffen. Oorzaak daarvan is een probleem met een oscillator die de tijdsstempels produceert die het GPS-signaal moest synchroniseren.
Het OPERA-team liet in een persverklaring weten binnenkort een wetenschappelijk rapport over haar bevindingen openbaar te maken. Kortom: nog even geduld. Vooralsnog lijkt het er in elk geval op dat de sneller dan het licht neutrino’s gewoon precies hetzelfde deden als de miljoenen andere neutrino’s die elke dag ongemerkt op hoge snelheid door de aarde schieten.