Een groot zoetwatermoeras en nieuwe wegen van Volendam en Muiden naar Almere zijn de meest opmerkelijke elementen in het plan ‘Markermeer – meer waard’, dat de Vereniging Vrienden van de Markerwaard heeft gepresenteerd.

Ooit was het Markermeer voorbestemd om te worden ingepolderd. Maar toen de Markerwaarddijk tussen Enkhuizen en Lelystad in 1976 gereedkwam, veranderden de plannen en ging de inpoldering niet door. ‘Maar er is verzuimd de inrichting aan die nieuwe situatie aan te passen; sindsdien is er niets meer gebeurd’, constateert architect ing. Jerome Adema, een van de opstellers van Markermeer – meer waard. De kern van het plan is meer ruimtelijke differentiatie. ‘Nu is het niet meer dan een heel grote plas, waarvan het waterpeil strak wordt beheerd.’

Een van de pijlers van het plan is een groot zoetwatermoeras van zo’n 40 0000 ha, dat loopt vanaf de Markerwaarddijk tot aan de lijn Volendam-Almere, alsof er toch wordt ingepolderd. ‘Er komt weliswaar een lage waterkerende kade om het moeras, maar van inpoldering is geen sprake; we laten het waterpeil daar zijn eigen gang gaan. Ondiepe delen vallen in de zomer droog en zo wordt het een spannend dynamisch zoetwatermoeras.

Dat zal ook de vogelstand ten goede komen, die vooral baat heeft bij zachte oevers en overgangen tussen land en water.’ Het is een van de manieren om de ecologische armoede van het huidige Markermeer te lijf te gaan. ‘Daarnaast diepen we de nieuwe randmeren die zo ontstaan, uit, waardoor de waterkwaliteit daarvan ook toeneemt.’

Een ander voordeel is dat er minder zoet water uit het IJsselmeer nodig is om in de zomer het waterpeil van het resterende Markermeer te handhaven. ‘Dat water is beter te gebruiken voor de landbouw.’ Ook al gaat de ongereptheid van de waterplas verloren, de plezierzeilers hebben toch voordeel. ‘Zeilers willen vooral vaardoelen, wij creëren meer afwisseling.’

De dijk aan de zuidkant van het moeras, die uitkomt bij Almere, wordt gebruikt voor een nieuwe verbindingsweg met Volendam. ‘Daar wordt al gauw wat meewarig over gedaan, want wat moet Almere nu met Volendam? Maar bedenk dat van al het verkeer dat van Almere naar Amsterdam rijdt, eenvijfde Noord-Holland ten noorden van het Noordzeekanaal als bestemming heeft.

Bovendien staat of valt economische ontwikkeling met goede verbindingen. Waar de dijk aan land komt, maken we ruimte voor nieuwe bedrijvigheid.’ Daar komt nog bij, benadrukt Adema, dat Almere een alzijdige ontsluiting nodig heeft. ‘Zo was dat ook gepland bij de oorspronkelijke opzet van de IJsselmeerpolders.’

ICOON
Opvallend is verder de nieuwe verbinding over het IJmeer, die in het plan naar het oosten is verschoven ten opzichte van wat er nu aan IJmeerverbindingen circuleert. ‘Hier ligt het Muidermeer en dat is toch al ondiep, dus de aanleg is gemakkelijk. Over de vaargeul komt een hoge brug als icoon voor de toegang naar Almere.’

De verbinding is een combinatie van metro, stadsweg en fietspad. ‘Tot nu toe wordt alleen aan een metroverbinding gewerkt, maar daarmee kan Almere niet uit de voeten.’ De aanleg zal ook veel goedkoper zijn dan wat er nu aan voorstellen ligt. ‘Wij halveren de kosten en blijven onder een miljard euro. Bovendien houden wij het IJmeer grotendeels open.’