De evolutionaire oorsprong van de kleine mensachtige Homo floresiensis houdt antropologen al jaren bezig. Nieuw onderzoek zet het mysterie rond de hobbit in een nieuw daglicht.
Recent onderzoek trekt opnieuw de oorsprong van de mysterieuze Homo floresiensis in twijfel. De H. floresiensis of Floresmens, bijgenaamd de hobbit, lijkt af te stammen van onbekende voorvaderen die zich als eerste buiten Afrika waagden.
Ruim tien jaar geleden doken resten van deze uitgestorven mensachtige op in Indonesië. De botten werden ontdekt op het eiland Flores, maar hoe ze daar terecht zijn gekomen staat ter discussie.
De gangbare opvatting is dat H. floresiensis afstamt van Homo erectus. Aanhangers hiervan vermoeden dat voorvaderen van de H. erectus zo’n 1,8 miljoen jaar geleden, als eerste mensachtigen, Afrika verlieten en Azië bewoonden.
Volgens deze theorie bereikte een groep Flores. Door schaarste op het eiland kromp de soort en evolueerde tot de meterlange H. floresiensis.
Een andere mogelijkheid is dat de hobbits kleine Homo sapiens waren, behorend tot onze eigen soort. De extreem kleine schedel die opgegraven was op het eiland, kan van iemand met het syndroom van Down zijn geweest.
Een nieuwe studie, uitgevoerd door de Australian National University, oppert een nieuwe theorie. Hobbits zouden afstammen van een onbekende voorvader uit Afrika die meer dan 2 miljoen jaar geleden leefde. Een deel van deze voorvaderen bleven in Afrika, waar ze evolueerden naar Homo habilis, de eerste mensachtigen die stenen gereedschap maakten. Een ander deel verliet het continent ongeveer 2 miljoen jaar geleden, nog voor de H. erectus, en arriveerden in Flores minstens 700.000 jaar geleden.
Familie van de hobbit
‘Gedurende de verspreiding door zuid en zuidoost Azië en uiteindelijk het eiland Flores veranderde de soort langzaam. Dit resulteerde in de H. floresiensis’, zegt Colin Groves die deel uitmaakte van het onderzoeksteam.
Zijn team vergeleek fossielen van schedels, kaken, tanden, armen, benen en schouders van H. floresiensis met andere Homo soorten en primitievere voorvaderen. Zo zetten zij een stamboom in elkaar waaruit blijkt dat de H. floresiensis meer gelijkenissen heeft met de H. habilis dan met de H. erectus en de H. sapiens.
Zij concludeerden dat de hobbit een vroegere voorvader deelt met de H. habilis. Het primitieve en kleine lichaamstype strookt met dit idee.
Groves denkt dat de stamvader van de hobbit waarschijnlijk is uitgestorven in Azië toen de grotere, ontwikkelde H. erectus en H. sapiens vanuit Afrika kwamen. Naar alle waarschijnlijkheid heeft H. floresiensis het wel overleefd op Flores, omdat ze daar geïsoleerd waren. Er zijn geen sporen van de H. erectus aangetroffen op het eiland.
Wat is er uiteindelijk met H. floresiensis gebeurd? Het lijkt erop dat de soort verdwenen is toen H. sapiens 60.000 jaar geleden uit Afrika vertrokken en Azië binnen kwamen. Wellicht heeft de mysterieuze Indonesische hobbit een ontmoeting met H. sapiens niet overleefd.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: