Kolonies van naakte molratten ontwikkelen dialecten in de geluiden die ze maken, die ze helpen het onderscheid te maken tussen vriend en vijand. Deze dialecten worden beïnvloed door de koningin van een kolonie, en lopen uiteen als die sterft.
Naakte molratten (Heterocephalus glaber) zijn nogal luidruchtige diertjes die leven in kolonies waarin de koningin de enige is die jongen ter wereld brengt. Alison Barker van het Max Delbrück-centrum voor moleculaire geneeskunde in Duitsland en collega’s wilden onderzoeken hoe de geluiden die naakte molratten maken ze helpen hun sociale structuur in stand te houden. Daarom namen ze meer dan 36.000 begroetingsgeluiden op, afkomstig van 166 naakte molratten uit zeven kolonies in Duitse en Zuid-Afrikaanse labs.
Unieke stem
Eerst legden de wetenschappers de akoestische eigenschappen van deze piepjes vast, zoals de toonhoogte, de hoogste frequentie en de duur. Vervolgens gebruikten ze de geluiden om een machinelerend algoritme te trainen.
Dat algoritme slaagde er niet alleen in om individuen te herkennen in een kolonie. Ook kon het met hoge nauwkeurigheid voorspellen uit welke kolonie een bepaald dier afkomstig was. Dat wijst erop dat individuen uit elke kolonie een unieke stem hebben én een dialect delen.
Bij een ander experiment bleken naakte molratten veel vaker te reageren op opnames van hun eigen dialect dan op opnames van andere dialecten. Dat suggereert dat ze elkaar herkennen door te roepen en te reageren.
De dieren reageerden ook op kunstmatige piepgeluiden die dezelfde eigenschappen hadden als hun dialect maar afweken van de roepen van hun koloniegenoten. ‘Dat laat zien dat ze op het dialect in zijn algemeenheid reageren’, zegt teamlid Gary Lewin.
Culturele overdracht
Barker en haar team plaatsen ook drie verweesde jongen in kolonies. Die bleken vervolgens allemaal het dialect van hun adoptiekolonie aan te nemen. De twee jongste jongen reproduceerden het dialect perfect, het iets oudere exemplaar leerde het wat minder goed, zegt Lewin.
‘We deden wat voorlopige analyses om te bepalen of elk lid van de kolonie de koningin imiteert. Verrassend genoeg bleek dat niet het geval’, zegt Barker. ‘We denken dat hormonale aanwijzingen een rol kunnen spelen.’
‘Mogelijk is dit de eerste keer dat culturele overdracht van een dialect is gezien bij kleine knaagdieren, zegt Barker. ‘Er is wat bewijsmateriaal voor overdracht van verschillende alarmroepen bij prairiehonden en andere soorten, maar volgens mij niet voor begroetingsroepen bij knaagdieren.’
De koningin van een kolonie heeft ook invloed op het dialect van naakte molratten. Tijdens de studie raakte een kolonie twee koninginnen kwijt. Piepjes van de overige molratten varieerden meer tijdens de periodes zonder koningin en gingen weer meer op elkaar lijken als er een nieuwe koningin was.
