Onderzoekers hebben een methode ontwikkeld om de oorsprong van een blok uranium te achterhalen. Van dit blok wordt gedacht dat het uit het atoombomproject van de nazi’s komt.
De nazi’s hadden gedurende de Tweede Wereldoorlog twee kernwapenprojecten. Ze creëerden zo’n 1200 blokken uranium. Ongeveer 600 daarvan kwamen tegen het eind van de oorlog in de Verenigde Staten terecht, stelt radiochemicus Jon Schwantes van het Pacific Northwest National Laboratory in de staat Washington.
Schwantes schat dat we momenteel van slechts een dozijn van die blokken weten waar ze zijn. De overgrote meerderheid van de blokken die naar de VS werden gebracht, zijn in het Amerikaanse kernwapenprogramma opgenomen.
Eén blok bevindt zich nu in het lab van Schwantes, al weet niemand hoe het daar is terechtgekomen. Zijn team werkt nu aan technieken om de herkomst ervan aan te tonen. Ze presenteerden hun bevindingen op 24 augustus op een bijeenkomst van de American Chemical Society.
Vader- en dochterisotopen
Om oeroude stukjes natuurlijk radioactief materiaal in gesteente en mineralen te dateren, wordt vaak gebruik gemaakt van radiochronometrie. Dat deze methode nauwkeurig genoeg is om miljarden jaren oude stenen te dateren, betekent echter niet dat je er ook mee kunt vaststellen of een metaal bijvoorbeeld in 1939 of 1940 is bewerkt.
Meestal dateer je een monster door te meten hoeveel van een bepaald radioactief element is vervallen. De onderzoekers gooien het over een andere boeg: ze analyseren specifieke koppels van ‘vader- en dochterisotopen’. Ze kunnen bijvoorbeeld de hoeveelheid thorium-230 meten die is voortgekomen uit het verval van uranium-234, en het protactinium-231 dat is ontstaan uit het verval van uranium-235.
Ook ontwikkelen de onderzoekers nieuwe technieken om de monsters sneller en makkelijker te prepareren voor zulke analyses. Bij dit proces worden de zeldzame aardse elementen geïsoleerd die licht kunnen werpen op de plek waar het metaal is gedolven.
De onderzoekers hopen aan te tonen dat het blok uranium inderdaad voortkomt uit het kernwapenproject van de nazi’s. Uiteindelijk kunnen hun technieken mogelijk ook de politie helpen om de illegale verspreiding van nucleair materiaal tegen te gaan.
