Vorige week was de gepensioneerde Britse wiskundige Michael Atiyah plots volop in het nieuws: op 89-jarige leeftijd zou hij een van de belangrijkste problemen uit de wiskunde hebben opgelost. Vandaag, tijdens een lezing in Duitsland, lichtte hij een tipje van de sluier op van zijn ‘eenvoudige bewijs’ van de Riemann-hypothese. Maar of zijn bewijs daadwerkelijk hout snijdt, is aan de hand van deze presentatie niet te beoordelen.
De Riemann-hypothese is een veronderstelling in de wiskunde waar tal van andere wiskundige stellingen en redeneringen op zijn gebaseerd. Het bewijzen van de hypothese is daarom een belangrijk probleem. Maar het bewijs is notoir lastig: talloze wiskundigen hebben er hun tanden al op stukgebeten. De aankondiging dat Atiyah vanochtend tijdens het Heidelberg Laureate Forum een bewijs zou presenteren, zorgde dan ook voor veel interesse in de wiskundige gemeenschap.
Wie verwachtte dat Atiyah het bewijs ter plekke onomstotelijk zou neerzetten, kwam echter van een koude kermis thuis. Atiyah benoemde tijdens de lezing de ingrediënten van zijn bewijs, maar het daadwerkelijke, rigoureuze papierwerk kwam niet aan bod. Wiskundigen op social media zijn het erover eens: de informatie die Atiyah presenteerde, is nog geen bewijs te noemen.
Ronald Cramer, wiskundige van het Centrum Wiskunde & Informatica in Amsterdam, sluit zich daarbij aan. ‘Er lijkt momenteel nog onvoldoende materiaal voorhanden om het voorgestelde bewijs te verifiëren of te weerleggen. Er zijn simpelweg te weinig details beschikbaar om er iets zinnigs over te zeggen.’
‘Dat was ook niet te verwachten van zo’n korte lezing’, merkt Cramer op. ‘Maar zolang de details nog niet openbaar beschikbaar zijn, kunnen experts nog geen aanvang maken om het bewijs te toetsen. Tot zover is terughoudendheid dus geboden.’
Niet gepubliceerd
Alex van den Brandhof
Prometheus
€ 19,99
Bestel in onze webshop
Atiyah, wiens vroegere werk is geëerd met de prestigieuze Fields-medaille en de Abel-prijs, maakte tijdens zijn lezing gebruik van een bewijs uit het ongerijmde. Zo’n bewijs gaat uit van de aanname dat de Riemann-hypothese niet klopt, en laat dan zien dat deze aanname tot een onmogelijkheid leidt. Als dat het geval is, zou de Riemann-hypothese waar moeten zijn.
Opvallend is dat Atiyah zijn werk niet heeft gepubliceerd in een vakblad, en ook geen conceptversie of pre-print van zo’n vakblad-artikel heeft gedeeld. Gewoonlijk stuurt een wiskundige een artikel met een nieuwe ontdekking naar een blad dat vervolgens de waarde van het werk toetst aan de hand van peer review. Het feit dat nog niemand het werk van Atiyah heeft gezien of gecontroleerd, geeft sceptici reden aan te nemen dat het om een storm in een glas water gaat. Volgens Atiyah zelf is zijn werk niet gepubliceerd wegens leeftijdsdiscriminatie.
Prijzengeld
Ondanks de sceptische reacties is Atiyah overtuigd van zijn gelijk. Aan het eind van de lezing volgden wat vragen uit het publiek, waaronder de vraag of de wiskundige met dit werk de miljoen dollar ‘prijzengeld’ gaat binnenhalen die bestemd is voor de persoon die het Riemann-probleem oplost. Atiyah beantwoorde dat dat inderdaad het geval zal zijn.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: