Muizenbaby’s die tijdens de laatste week van de zwangerschap en de eerste weken na de geboorte een lage dosis penicilline ontvangen, zijn op latere leeftijd agressiever, minder sociaal en minder angstig. Moeten we daarom antibiotica tijdens de zwangerschap en bij jonge kinderen vermijden?

Onderzoekers van St. Joseph’s Healthcare Hamilton en McMaster University publiceerden de resultaten van het muizenonderzoek in vakblad Nature Communications. ‘De antibiotica veranderen de samenstelling van bacteriën in de darmen’, zegt John Bienenstock. ‘Dit leidde tot een verstoorde neurochemie in de frontale regio’s van het brein.’

Medicijngebruik tijdens zwangerschap heeft later mogelijk gevolgen.

De muizen die penicilline hadden ontvangen, waren op volwassen leeftijd heel agressief. ‘Waarschijnlijk heeft dit te maken met een verhoogde productie van een bepaalde receptor in het brein; arginine vasopressine receptor 1B. Dit eiwit is al eerder in verband gebracht met verhoogde agressiviteit bij mensen’, legt Bienenstock uit.

In Noord-Amerika schrijven artsen makkelijk antibiotica voor aan baby’s en jonge kinderen. ‘De effecten op de lange termijn zijn lastig te onderzoeken. Antibiotica worden niet voor niets voorgeschreven. Dus je weet niet wat het effect van de voorafgaande conditie is’, zegt Bienenstock. ‘Maar in muizen zien we dus gedragsproblematiek ontstaan als de dieren volwassen zijn.’

Leestips: Met humor en eruditie neemt Ed Yong je mee in de wereld van microben. Bestel in onze webshop

Antibiotica tijdens de zwangerschap

In Nederland zijn we wat voorzichtiger in het voorschrijven van antibiotica aan jonge kinderen. Wel staat er in de bijsluiter van de meeste antibiotica dat inname tijdens de zwangerschap geen problemen oplevert. ‘Helaas zijn de onderzoeken hiernaar niet afdoende’, zegt Bienenstock.

Onderzoek hiernaar staat dan ook bovenaan zijn lijstje. ‘Penicilline, ingenomen door de moeder, komt in het bloed van de foetus terecht. Maar minstens zo belangrijk is de samenstelling van bacteriën in de vagina. Want daar komt een kind tijdens de geboorte als eerst in aanraking met bacteriën.’

Naast het verontrustende resultaat is er ook een lichtpuntje. Bienenstock diende gelijktijdig met de penicilline een probioticum toe bij een deel van de muizen. Dit voorkwam de gedragsproblematiek gedeeltelijk. ‘Het is zeker de moeite waard hier meer onderzoek aan te besteden’, zegt Bienenstock.

Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief. 

Lees verder: