Met modder meer mans? Sommige apen doen er alles aan om modder toe te voegen aan hun standaarddieet van bladeren, fruit en insecten. In het Peruaanse gedeelte van het Amazonegebied gebruikt ten minste één primatensoort modder als medicijn, mogelijk om maagproblemen in de kiem te smoren.
Waarom eten sommige apen modder? Wetenschappers zijn het er nog steeds niet over eens. De belangrijkste mogelijke verklaringen: om parasieten te doden, als mineralensupplement of om maagproblemen te genezen.
‘Eerdere rapporten zijn vaak gebaseerd op slechts enkele waarnemingen of toevallige ontmoetingen’, verklaart Dara Adams van Ohio State University in Columbus, die het onderzoek leidde. ‘Maar wij waren er echt op gericht om deze vraag te beantwoorden; dat is een groot verschil.’
Het team onderzocht Pithecia rylandsi, een kaalgezichtsaki die hoog in de boomtoppen van het regenwoud leeft. Dankzij zijn dikke grijze vacht heeft hij wat betreft harig uiterlijk en formaat wel wat weg van een Maine Coon-kat. Aangezien de saki’s in boomtoppen leven, halen ze de modder niet van de grond, maar uit het omhulsel van de nesten van termieten die in bomen leven.
‘We hebben in 1125 uur 76 voedingsmomenten gefilmd bij 25 termietennesten’, zegt teamlid Jennifer Rehg van Southern Illinois University Edwardsville. ‘Ze aten de buitenkant van het nest. De termieten schonken ze geen aandacht. Ze aten zelfs van verlaten nesten.’
Modderige heerlijkheid
Maar waarom termietennesten? Om die vraag te beantwoorden, maakte Mrinalini Watsa van Washington University in St Louis, Missouri, een gedetailleerde analyse van de modder die de saki’s eten.
‘Dit is niet zomaar modder, het is modder die door termieten behandeld is’, verklaart ze. ‘Daardoor zit meer koolstof en klei in dan in aarde van de grond.’
Modder kan ook kationen absorberen – positief geladen deeltjes. Zo veegt het mogelijk giftige metaaldeeltjes uit andere ingrediënten van het apendieet. Verder is de modder rijk aan organische koolstof en chinaklei, die allebei uitblinken in het absorberen van tannines en andere plantaardige gifstoffen.
‘Een groot deel van het dieet van een saki bestaat uit de zaden van onrijp fruit. Die zitten bomvol giftige stoffen’, zegt Adams. ‘Door de combinatie van kationencapaciteit, klei en koolstof wordt daar veel van geabsorbeerd, wat de apen in staat stelt dit ongebruikelijke dieet eropna te houden.’
De andere grote zadeneters uit de regio – ara’s en papegaaien – vliegen naar kleirijke grond op rotsen aan rivierbeddingen om een inwendig modderbad te nemen dat de maag tot rust brengt. Saki’s hebben die mogelijkheid niet en moeten daarom een oplossing vinden die dichter bij hun thuis in de boomtoppen ligt.
De onderzoekers publiceerden hun resultaten in Primates, DOI: 10.1007/s10329-017-0609-8
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees ook: