Amsterdam (NL) – Een slecht werkende ‘cholesterolpomp’ veroorzaakt vroegtijdige aderverkalking.


Wetenschappers van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam publiceerden onlangs in het vooraanstaande medische tijdschrift The Lancet hun ontdekking dat slecht functioneren van het eiwit ABCA1 al op jeugdige leeftijd tot aderverkalking leidt. Deze ontdekking geeft de zoektocht naar medicijnen tegen cholesterolgerelateerde hart- en vaatziekten een nieuwe richting.
Cholesterol komt in twee varianten voor: lage- en hoge-dichtheid lipoproteïne, aangeduid met LDL en HDL. In de LDL-vorm verspreidt cholesterol zich over alle cellen in het lichaam, terwijl het in de HDL-vorm via de gal in de ontlasting terechtkomt en zo het lichaam verlaat. Raakt het systeem uit balans, dan ontstaat er te veel van het ‘slechte’ LDL, dat vervolgens neerslaat in de bloedvaten. Het resultaat is atherosclerose, ofwel aderverkalking: de slagaders worden minder elastisch en nauwer, waardoor weefsels onvoldoende bloed krijgen.
In 1999 ontdekten de Amsterdamse medici het eiwit ABCA1, dat overtollig cholesterol uit lichaamscellen verwijdert – het is een ‘cholesterolpomp’. Nu tonen ze aan dat er een verband bestaat tussen de activiteit van deze pomp, de hoeveelheid HDL in het bloed en het optreden van aderverkalking. Hiertoe maten ze de pompactiviteit in huidcellen van ruim honderd gezonde mensen en van dertig patiënten bij wie de pomp slecht werkt. Onderzoeksleider Dr J. Kastelein vat de resultaten samen: “De pomp vertoont een verband met de hoeveelheid HDL in het bloed. Hoe hoger de activiteit, hoe hoger het HDL-gehalte. Bovendien bestaat er een overduidelijke relatie tussen de uitstroom van cholesterol uit de cellen en de dikte van bloedvaten: hoe hoger de pompactiviteit, hoe dunner de vaatwand.”
Gezien de nieuwe resultaten is het zeer relevant om een medicijn te zoeken dat het ‘goede’ HDL verhoogt, in plaats van de huidige medicijnen die het ‘slechte’ LDL verlagen. Medicijnen die de uitstroom van cholesterol stimuleren, remmen de ophoping van vetten in de bloedvaten. Dit verkleint het risico op hart- en vaatziekten.

Mirjam Leunissen