Woensdag 11 augustus. Het is zover. Thuis loopt de videorecorder op halve snelheid, zodat ik de speciale uitzending van Discovery Channel later kan terugzien. Het is bewolkt, alhoewel af en toe een beetje zonlicht door de wolken breekt. Bij de Technische Universiteit in Garching begint het inmiddels al drukker te worden. De Bierstube en worst- met zuurkooltentjes staan klaar. Nu maar hopen dat het kiezen voor deze locatie zijn vruchten afwerpt. De wetenschappelijke omlijsting is in ieder geval zeer inspirerend.

In een grote collegezaal verschijnt de projectie van een LCD-beeldscherm op de muur. Voor deze dag is een speciale internetverbinding aangelegd. Vanuit Engeland, Frankrijk, Duitsland, Hongarije, Turkije en India gaan beelden van de zonsverduistering naar een server in Japan, die vervolgens de beelden doorstuurt. Als de bewolking roet in het eten gooit, valt in deze zaal nog live een glimp van de eclips op te vangen. Dit internetinitiatief is genaamd Hands-on universe, een oorspronkelijk Amerikaans educatief programma dat wordt gesponsord door de National Science Foundation, de Department of Defense en het Department of Energy, dat het mogelijk maakt voor middelbare scholieren om waarneemtijd op professionele telescopen te krijgen.

Temidden van het publiek zitten ook congresleden uit de Verenigde Staten. Een uitgebreide inleiding bereidt de aanwezigen voor op het aanstaande spektakel. Enkele rijen stoelen zijn “Reserviert für Natur & Technik”. De hele dag door zijn hier lezingen verzorgd door onze gastheren van gisterochtend, de onderzoekers van het Max-Planck-Institut für Astrophysik, en medewerkers van de afdeling Astrodeeltjesfysica van de Technische Universität München.

Om elf uur gaat iedereen naar buiten. Tijd voor het “First contact”, het moment waarop de Maan begint met de Zon te overlappen. Tot ons geluk is het goed zichtbaar. De bewolking neemt toe, maar de Zon staat nog in het blauw. De spanning stijgt. Werken de camera’s goed? Iemand vouwt een wit vel papier uit. Thuis is daar een grote hoeveelheid gaten met uiteenlopende diameters in gemaakt, om zo na te gaan welk formaat gat het beste beeld van de Zon projecteert. Enkelen hebben gemakkelijke campingstoeltjes op het gras geplaatst en kunnen in lighouding met eclipsbril op de Zon bekijken. De statieven en telelenzen komen te voorschijn. Ik pak een PVC-pijpje, binnenin bekleed met een sponsachtig schoonmaakdoekje, en klem met een opengesneden deksel het Astrofilter op zijn plaats. Terwijl de Maan steeds verder voor de Zon schuift, vindt her en der overleg over belichtingstijden plaats. Later zie ik op internet een fotoreportage door de Technische Universität, waarbij ik tot mijn verrassing mezelf met mijn camera met zelfgemaakte zonnefilter zie.

Dan begint het opeens te regenen. Enorme donkere wolken hebben zich samengepakt en storten hun inhoud over ons uit. Schuilend met mijn camera onder de poncho van een medereiziger, hou ik de hemel in de gaten. Een ongemakkelijke houding. Na een kwartier neemt de regen af. Langzaam zien we de wolken verder schuiven tot plotsklaps de Zon weer tevoorschijn komt. Het is nu halverwege naar de eclips toe.

Een medereiziger die al acht keer een zonsverduistering heeft meegemaakt, vertelde ons dat vaak de hemel opklaart rondom de totale eclips. De omgevingstemperatuur neemt dan snel met enkele graden af, en de daarbij behorende krimping van de lucht moet wel een effect hebben.
Langzaam vervolgt de Maan het traject voor de Zon. Dan verschijnen weer donkere wolken in het westen. Vom Westen nichts neues: regen. Een enorme regenbui en zelfs enkele korrels hagel dalen omlaag. Ik zit weer veilig onder de poncho. De tijd is nu welk krap. Tien minuten voor de geplande zonsverduistering – die zich prima aan het schema houdt – houdt de regen op. Ik plaats, terwijl de laatste druppels vallen, de camera op het statief en maak alles klaar voor het hoogtepunt. Vol verwachting kijkt iedereen omhoog en denkt de enorme, donkere wolk weg. Dan valt de duisternis. Enthousiaste kreten stijgen op uit het publiek, dat zich hier op het plein heeft verzameld. In rap tempo wordt het donker, terwijl rondom, in het zuiden en het noorden, nog licht aan de horizon is te zien. Veel tijd om eraan te wennen is er niet, want dan wordt het weer licht. Twee minuten later komt de Zon weer tevoorschijn vanachter de wolk. Helaas, zonnecorona, parelsnoer en diamantring hebben we gemist.


Na dit moment suprème blijven we de verdere tocht van de Maan voor de Zon volgen. Vervolgens zijn er in de collegezaal nog enkele lezingen, onder meer door Henk Spruit, die ons gisteren al vertelde over de zonnecorona. Ook is er een lezing over het onderzoek naar de zonneneutrino’s, waarvoor in Japan, Italië en Canada enorme ondergrondse detectoren zijn gebouwd. Zodra de internetverbinding de aanstaande eclips in Turkije en India laat zien, wordt de zaal stil. Misschien verstoort de bewolking het daar niet. Het licht gaat uit. Een enkeling komt nog door de deur boven aan de trap naar binnen, om ook nog iets te zien. “Tör zu”, galmt het door de zaal. De internetverbinding blijkt niet probleemloos. Het kijken naar een projectiescherm levert ook lang niet de spanning en voldoening die hoort bij het lijfelijk ervaren van een zonsverduistering.
Na de laatste lezingen, volgt de analyse. Er heersen gemengde gevoelens – de vallende duisternis was enorm, maar dat die ene wolk net niet sneller wegging. Anderzijds blijkt dat op veel plekken, waaronder Stuttgart en München, mensen door het slechte weer niet eens de eclipsbrillen nodig hadden. Wat dat betreft mogen we ons gelukkig prijzen. In het hotel in Freising was, tot onze verrassing en lichtelijke ontgoocheling, de zonsverduistering goed zichtbaar.
Eclipsreis deel 5: Retour Oostenrijk