Afgelopen week zijn in het Gelderse Elst de opgravingen van een Gallo-Romeinse tempel van start gegaan.

Onder de Nederlands Hervormde Kerk in Elst (Gld) vindt vanaf deze week een archeologisch onderzoek plaats naar de resten van een Romeins tempelcomplex. De gothische kerk raakte in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd door beschietingen. Bij de voorbereidingen voor restauratie van de kerk in 1947 stuitten de restaurateurs op de Romeinse tempelfundamenten onder de kerk. Bij de werkelijke restauratie van de kerk in de jaren 1952-53 is speciaal een kelder gebouwd, waarin de fundamenten bewaard zijn.

Aan de hand van de tempelresten vermoedt men dat op de plaats van de kerk eerder twee tempels voorzien van een pannendak en omringd door een zuilengalerij, hebben gestaan. De oudste tempel is waarschijnlijk in 50 n. Chr. gebouwd, maar in 69 n. Chr. al weer verwoest. Het is bekend dat in dit jaar de Bataven in opstand kwamen tegen de Romeinse overheersing. De tempel was een van de belangrijkste symbolen van de Romeinse heerschappij en is waarschijnlijk door de Bataven met de grond gelijk gemaakt. Niet lang na de verwoesting is op dezelfde plaats een nieuwe tempel herrezen. Het tempelcomplex in Elst is een van de grootste complexen boven de Alpen.

Rioolwerkzaamheden

Het Midden-Nederlandse riviergebied was tot in de derde eeuw na Christus een dichtbevolkt en welvarend gebied. Hoewel Elst pas voor het eerst voor komt in een akte uit 726, zijn onder het hele stadje sporen gevonden van een uitgestrekte Romeinse nederzetting. Bij rioolwerkzaamheden in de straten rond de kerk zijn al enkele kostbaarheden boven de grond gehaald. Onder de bijzondere archeologische vondsten bevinden zich een deel van een zuil, delen van het muurwerk van wellicht een bijgebouw en enkele Keltische munten uit de laatste decennia voor het begin van onze jaartelling. De vondst van deze munten duidt erop dat het gebied rond de kerk al voor de Romeinse aanwezigheid als cultusplaats fungeerde.

Het huidige archeologische onderzoek wordt uitgevoerd door het Archeologisch Instituut van de Vrije Universiteit Amsterdam (AIVU) in samenwerking met de Rijksdienst voor het Archeologisch Bodemonderzoek (ROB) uit Amersfoort. De onderzoekers proberen door de opgravingen een beter beeld te krijgen van de cultus en tempel in de Romeinse tijd. Daarnaast moet het onderzoek leiden tot een goede bescherming van het gebied rond de kerk. De Gemeente Overbetuwe en de Provincie Gelderland hopen na de opgravingen het tempelcomplex voor een breed publiek open te stellen.

Sabrine Caspers