Er is een vreemdeling onder ons. In de buurt van Jupiter vertoont een planetoïde raar gedrag: ze cirkelt de verkeerde kant op. Astronomen denken nu dat dit misschien komt omdat de planetoïde niet uit het zonnestelsel komt.

De banen van Jupiter en de rare planetoïde BZ509. Beeld: 2017 Western U., Athabasca U., Large Binocular Telescope Observatory.

In 2015 ontdekten wetenschappers planetoïde 2015 BZ509. Ze cirkelt in de tegengestelde richting van alle planeten, inclusief Jupiter, wiens baan de planetoïde regelmatig kruist. Door het constante geduw en getrek van de gasreus gedurende miljarden jaren stabiliseerde de rare baan van de planetoïde.

BZ509 kwam vanuit een ander planetenstelsel, en arriveerde vervolgens vroeg in de geschiedenis van het zonnestelsel in de buurt van Jupiter. De gasreus hield de planetoïde vervolgens gevangen, zo denken Fathi Namouni van de universiteit van Côte d’Azur in Frankrijk en Maria Helena Moreira Morais van de Universidade Estadual Paulista in Brazilië. Ze publiceerden hun onderzoek in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters

Raar gedrag

Volgens Namouni is de planetoïde wellicht uit haar thuisomgeving gerukt. ‘Sterren vormen zich in dicht opeengepakte clusters. Een hoge dichtheid in zo’n cluster betekent dat verschillende planetenstelsels sterke zwaartekrachtsstoringen op elkaar uitoefenen,’ zegt hij. ‘Daardoor kunnen ze planetoïden van elkaar wegtrekken en vervolgens gevangen houden’.

Namouni en Morais gebruikten modellen om uit te vinden waarom planetoïde BZ509 zich zo vreemd gedraagt. In hun simulatie namen ze gegevens mee over de geschiedenis van de acht planeten en andere objecten in het zonnestelsel. Ook interacties met de interstellaire gebieden om ons heen namen ze mee.

Daarmee toonden ze dat BZ509 al sinds bijna het begin van het zonnestelsel in haar huidige positie zit. Als BZ509 echter in ons eigen zonnestelsel zou zijn geboren, had ze ofwel vrij snel in een stabiele baan moeten zitten, of weggeslingerd moeten zijn. Honderden andere objecten deden dat wel in de simulaties.

Niet alleen

Er zijn misschien ook andere interstellaire objecten om de zon aan het draaien, maar die hebben wellicht niet net zoveel geluk gehad als BZ509. ‘Jupiter heeft waarschijnlijk wel ook andere planetoïden gevangen, maar die verlieten Jupiters omgeving weer door de storingen in hun baan die andere planeten veroorzaakten’, zegt Namouni.

LEESTIP 100 pagina’s tjokvol fascinerende kosmische wetenschap in woord en beeld: de Heelalspecial van New Scientist € 8,50 Bestel in onze webshop

Volgens Kat Volk van de universiteit van Arizona beschrijft het artikel een interessant model. Volk had niet verwacht dat de baan van BZ509 zo stabiel zou zijn over een lange tijdsperiode. Over de herkomst van BZ509 heeft ze haar twijfels. Volgens Volk is ons begrip van de Kuipergordel (een gordel van komeetachtige objecten voorbij Neptunus) niet stevig genoeg om een meer lokale herkomst uit te sluiten. Mogelijk heeft een mysterieuze onbekende grote planeet met de bijnaam ‘planeet negen’ een aantal dwergplaneten en kleine ijzige lichamen uit de Kuipergordel in vreemde langwerpige banen het zonnestelsel in gegooid – wellicht ook BZ509.

Een manier om erachter te komen of BZ509 echt van buiten het zonnestelsel komt is door meer te weten te komen over haar chemische samenstelling. Alessondra Springmann van de universiteit van Arizona zegt dat een nauwkeurige blik op het lichtspectrum van BZ509 die chemische samenstelling zou kunnen onthullen. Als die samenstelling totaal niet lijkt op wat er verder in de omgeving zit, zou de theorie van Namouni logischer kunnen zijn.

‘Het zou erg gaaf zijn als er interstellaire objecten in het zonnestelsel zijn. Dan kun je er namelijk op de plek zelf onderzoek naar doen,’ zegt Volk. ‘Ik ben alleen niet overtuigd dat BZ509 zo’n interstellair object is. Het is zeker de moeite waar daar in meer detail te kijken.’

Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.

Lees verder: