Dominante stokstaartjes sturen verkenners een drukke weg op voordat ze zelf de oversteek wagen. Zodoende vergroten ze hun overlevingskans ten koste van minder belangrijke groepsleden.
Een dominant stokstaartje steekt niet als eerste een drukke weg over, maar draagt deze taak over aan een dier met een lagere sociale rang. In de meeste gevallen leidt het belangrijkste dier, het dominante vrouwtje, de groep naar de weg toe. Eenmaal daar rent echter een soortgenoot het asfalt op die beter gemist kan worden.
Dat concluderen Zwitserse biologen, nadat ze verscheidene groepen stokstaartjes in de Kalahariwoestijn in Zuid-Afrika bestudeerden. Een drukke weg doorkruist het leefgebied van de stokstaartjes, waardoor de dieren zijn gedwongen regelmatig over te steken.
De biologen concludeerden dat het vrouwtje de weg waarschijnlijk gevaarlijker inschat dan haar ondergeschikte soortgenoten. Daardoor gaan de minder bevreesde verkenners voorop. Het risicomijdend gedrag van het vrouwtje lijkt wellicht egoïstisch, maar in termen van de overlevingskans van de groep is haar gedrag logisch. De stabiliteit van de groep, en dus de kans op nakomelingen, is namelijk sterk afhankelijk van het dominante vrouwtje.
De biologen gaan ervan uit dat de stokstaartjes niet beseffen dat het wegverkeer gevaarlijk is. Het gevaar dat de dieren voor ogen hebben, is voornamelijk de grote open ruimte. Het asfalt biedt weinig plekken om te schuilen voor bijvoorbeeld roofvogels.
Voornamelijk de dieren aan de kop van de groep wisselen van plaats zodra de stokstaartjes een gevaarlijk plek bereiken. Dat bleek uit een computersimulatie die de biologen baseerden op hun veldobservaties. In de simulatie bepaalden enkele basisregels de bewegingen in de groep en kregen de dieren kregen verschillende sociale rollen.
De onderzoekers, verbonden aan de Eidgenössische Technische Hochschule in Zürich, publiceerden hun resultaten op 18 februari in PLoS ONE.
Ans Hekkenberg
Afbeeldingen: Simon Townsend/Kalahari Meerkat Project
