P-p-p-piep. Amerikaanse onderzoekers hebben muizen zodanig genetisch gemanipuleerd dat hun gepiep lijkt op het gestotter van mensen. Daarmee hopen ze meer inzicht te krijgen in het biologische mechanisme achter stotteren.
Piepende muizen lijken op het eerste gezicht niet erg geschikt om spraakproblemen te bestuderen. Toch blijken de dieren bruikbaar voor stotteronderzoek. Wetenschappers hebben stotterende muizen gecreëerd die hen meer inzicht geven in het biologische mechanisme achter de spraakstoornis.
Als stotteraar kun je gerust een glansrijke zangcarrière hebben. Daarvan is Sanne Hans – beter bekend als Miss Montreal – het levende bewijs. Maar voor de meeste stotteraars is de spraakstoornis vooral heel vervelend. In Nederland hebben ongeveer 170.000 mensen er last van, wereldwijd zijn dat er zo’n 70 miljoen.
Stress
Wetenschappers begrijpen niet goed waarom al die mensen struikelen over hun woorden. Lange tijd dachten ze dat mensen stotteren vanwege zenuwen, stress of een slechte opvoeding. Inmiddels is bekend dat de spraakstoornis een biologische oorzaak heeft, hoewel stress het gehakkel wel kan versterken.
Kan onderzoek in muizen ons meer leren over het biologische mechanisme achter gestotter? Met die vraag ging een groep Amerikaanse onderzoekers aan de slag, werkzaam bij de universiteit van Washington en het National Institute on Deafness and Other Communication Disorders.
Muizen kunnen natuurlijk niet praten, maar ze stoten wel voortdurend hoge pieptonen uit. In hun gepiep zijn patronen terug te vinden die je ook in onze spraak aantreft.
Herhaling
Om te testen of muizen ook kunnen stotteren, brachten de onderzoekers een mutatie aan in het muizengenoom. Bij de mens is die mutatie geassocieerd met stotteren.
De gemuteerde muizen piepten minder vaak dan muizen zonder de mutatie. De mutatie zorgde niet alleen voor langere pauzes tussen hun gepiep, ook leidde de mutatie ertoe dat de muizen bepaalde klanken vaker herhaalden. In die aspecten lijkt het gepiep van de gemuteerde muizen op de spraak van stotterende mensen.
Luister hieronder naar het geluid dat de muizen maken.
De mutatie bevindt zich in het Gnptab-gen. Het is nog onbekend waarom een verandering in dat gen, dat een basale functie vervult in de cel, spraakproblemen veroorzaakt. ‘Het is best bizar dat een gen betrokken bij het opruimen van cellulair afval verband houdt met zoiets specifieks als stotteren’, zegt onderzoeker Tim Holy. ‘Misschien heeft het gen verschillende functies en verstoort de mutatie alleen de spraak. Het is ook voorstelbaar dat alleen bepaalde hersencellen gevoelig zijn voor de verandering in het gen. De mutatie zou gestotter veroorzaken door alleen de functie van die hersencellen aan te tasten.’
De stotterende muizen kunnen wetenschappers meer inzicht geven in al deze kwesties. Uiteindelijk zouden ze zelfs kunnen helpen een behandeling tegen stotteren te ontwikkelen. ‘Hoe verrassend het ook klinkt, het nabootsen van stotteraspecten in muizen kan enorm handig zijn’, zegt mede-onderzoeker Dennis Drayna. ‘Met de stotterende muizen kunnen we mogelijk grote vooruitgang boeken in ons onderzoek.’
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: