Astronauten worden op de maan aan bijna drie keer zoveel straling blootgesteld als hun collega’s aan boord van het internationale ruimtestation ISS. Dat maakt langdurige maanmissies riskanter dan gedacht.
‘Als je een bezoek aan de maan overleeft en terugkeert naar de aarde, dan is het de stralingsschade die de rest van je leven bij je blijft. Dat maakt het tot een cruciale factor’, zegt ruimtewetenschapper Robert Wimmer-Schweingruber van de Universiteit van Kiel in Duitsland.
Wimmer-Schweingruber en zijn team analyseerden de meetgegevens die de Chang’e 4-maanlander gedurende enkele weken verzamelde. Vorig jaar was het deze Chinese lander die als eerste een touchdown realiseerde aan de verre zijde van de maan. ‘Een van de redenen voor deze missie, evenals andere maanmissies, is om ons voor te bereiden op menselijke aanwezigheid op de maan’, zegt Wimmer-Schweingruber.
Maar de hoge stralingsniveaus die nu gedetecteerd zijn, vormen een extra uitdaging voor toekomstige bemenste maanmissies, zegt Wimmer-Schweingruber. ‘De stralingsniveaus die we zien, zijn vrij hoog. Het is lastig daar iets tegen af te schermen.’
Factor duizend
Wimmer-Schweingruber en zijn collega’s ontdekten dat het stralingsniveau op de maan tweehonderd tot duizend keer hoger is dan op het aardoppervlak. Dat komt overeen met vijf tot tien keer de stralingsdosis die je oploopt tijdens een vlucht van New York naar Frankfurt. Of: de hoeveelheid straling is ongeveer 2,6 keer zo groot als de dosis waar astronauten in het ISS aan worden blootgesteld.
‘Wat ons verbaasde, was de hoeveelheid neutronenstraling, die te wijten is aan neutronen en gammastralen’, zegt Wimmer-Schweingruber. ‘Dat is iets wat we nu verder onderzoeken.’
Gezondheid
‘Het is nog onduidelijk of dit niveau van blootstelling aan straling ten gevolge van zware deeltjes merkbare effecten heeft op de menselijke gezondheid, zowel op de korte als op de lange termijn’, zegt natuurkundige Jeff Chancellor van Louisiana State University.
‘Het plannen van bemenste maanmissies, op een manier waarop het gezondheidsrisico voor de astronauten minimaal is, is veel gemakkelijker als we de gemiddelde hoeveelheid straling kennen waaraan een astronaut op het maanoppervlak wordt blootgesteld – evenals hoe dat gemiddelde kan veranderen’, zegt astrobioloog Tessa Fisher van Arizona State University.
‘Als je op het oppervlak van de maan wil wonen, moet je jezelf behoorlijk diep ingraven’, zegt Wimmer-Schweingruber. Hij schat in dat astronauten die twee of drie maanden op de maan vertoeven een verblijfplek nodig hebben die bedekt is met een 80 centimeter dikke laag maanaarde om ze voldoende bescherming te bieden.
