Amsterdam (NL) – Peter Smulders van het instituut TNO Arbeid voerde een representatieve steekproef uit onder 12.442 werknemers uit alle vijftien EU-landen. Deze week publiceerde het Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken zijn resultaten.


Er bestaan duidelijke verschillen in computergebruik tussen de noordelijke en zuidelijke landen in Europa. Nederland behoort, samen met de Scandinavische landen en Groot-Brittannië, tot de koplopers, zo blijkt uit Smulders onderzoek.
Computergebruik komt meer voor in de dienstensector, ‘witte boorden’-beroepen, in grotere bedrijven en onder hoger opgeleiden, zo blijkt. Anders dan wellicht verwacht, hangt computergebruik niet duidelijk samen met leeftijd of geslacht. Wel behoren mannen en ouderen iets meer tot de gemiddelde gebruikers, terwijl jongeren en vrouwen meer tot de extreme categorieën behoren, dus tot de ‘nooit’-respectievelijk ‘altijd’-categorieën.

Wat betreft de werksituatie verschillen computergebruikers veel van de nooit-gebruikers. Ze werken minder op afwijkende tijden, hebben minder tijdelijk of uitzendwerk en staan minder bloot aan fysische, chemische en lichamelijke werkbelasting. Ze doen ook meer complex werk en hebben meer autonomie in het werk, meer overleg met baas en collega’s en meer opleidingsdagen van hun werk.
Wat gezondheid en welzijn betreft, blijkt dat veel computergebruik samengaat met meer baanzekerheid, minder rugpijn, minder spierpijn in armen of benen en minder algemene vermoeidheid. In het algemeen behoren de computergebruikers tot de groep werknemers met de betere werk- en gezondheidsomstandigheden.

Meer computergebruik, meer stress
Wel ontdekte TNO bij de steekproef twee algemene nadelen: hoge werkdruk en –meestal tijdelijke – oogklachten. Bij zeer intensief computergebruik gaat nog een derde probleem spelen. De lichamelijke werkbelasting wordt dan hoger dan die van weinig- of gemiddeld computergebruikers. Te denken valt aan werken in pijnlijke of vermoeiende houdingen en herhalende hand- of armbewegingen.
Het onderzoek toont een verband tussen computergebruik en stress: hoe meer computergebruik, des te meer stress. Het hoge stressniveau hangt echter niet zozeer samen met de computer op zich, als wel met het feit dat computergebruik samengaat met meer werkdruk en complexiteit van het werk. Beleidsmatig vragen deze effecten de aandacht van bedrijfsleiding en arbodiensten.

Erick Vermeulen