Columbus, Ohio (VS) – Volgens aardwetenschappers van de rijksuniversiteit van Ohio kunnen binnen vijftien jaar de gletsjers en ijskappen op bergen nabij de evenaar verdwijnen.


De Kilimanjaro in Tanzanië verliest snel zijn witte hoed. Sinds 1912, toen het ijsveld voor het eerst is gemeten, is de ijskap met viervijfde afgenomen. Met name de laatste jaren gaat het snel. Voor de toeristenindustrie in het Afrikaanse land kan dit desastreus zijn.

Ook elders tast het warmere klimaat het eeuwige ijs aan, zo verklaart de aardwetenschapper Lonnie Thompson van het Byrd Polar Research Center. In Peru, in het zuiden van het Andesgebergte, trekt de Qori Kalis-gletsjer zich in een hoog tempo terug. De snelheid was de laatste drie jaar, met honderdvijftig meter per jaar, 32 maal groter dan in de periode tussen 1963 en 1968. De ijskap daarboven, de Quelccaya, is sinds 1963 met 20% gekrompen.
Thompson presenteerde deze bewijzen van opwarmend klimaat op de jaarlijkse bijeenkomst van de American Association for the Advancement of Science in San Francisco. Hij vergelijkt de tropische ijskappen met de kanaries in de kolenmijn. “Ze zijn een indicator voor de grote veranderingen die plaatsvinden en reageren op de klimaatverandering in de tropen”.

In twaalf jaar tijd smolt de Gori Kalis-gletsjer fors. Een meer met een oppervlak van enkele hectaren is ontstaan.

Thompson bestudeerde ook de verhouding tussen twee zuurstofisotopen, ¹⁶O en ¹⁸O, in boorkernen uit Tibetaans ijs. Hoe sterker de verrijking aan de zwaardere zuurstofisotoop, des te warmer de temperatuur van de atmosfeer waarin gevallen sneeuw veranderde in ijs. Uit deze gegevens herleidt Thompson de geschiedenis van de lokale temperatuur. De laatste vijftig jaar waren het warmst.

Metingen van andere onderzoekers bevestigen Thompsons resultaten. De ijskap op Mount Kenya krimpt snel en in Venezuele zijn sinds 1972 van zes grote gletsjers er vier verdwenen en de laatste twee zijn naar verwachting over tien jaar ook gesmolten.
Volgens Thompson leidt in Zuid-Amerika het verdwijnen van de gletsjers tot nog veel grotere problemen dan in Tanzanië. “Het verdwijnen van de bevroren waterreservoirs bedreigt de aanvoer voor waterkrachtcentrales, irrigatie en watervoorziening”. Omschakelen zal straks moeilijk zijn. Voor energievoorziening zal teruggrijpen op fossiele brandstoffen voor de hand liggen, met bijgevolg meer koolstofdioxide en water in de atmosfeer, twee gassen die een broeikaseffect versterken.

Erick Vermeulen