Den Burg, Texel – Onder een stralend zonnetje koos 3 januari 2001 het onderzoekschip RV Pelagia van het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) het ruime sop voor een tweede expeditie van 35.000 kilometer rondom het Afrikaanse continent.


Vorig voorjaar kenmerkten ongewild spannende taferelen het eerste 'rondje Afrika', zoals een blikseminslag, een stokkende koelinstallatie en de tropische cycloon Hudah. De onderzoekerse zullen deze tocht terugkeren naar de mysterieuze Agulhas-ring Astrid, een warme wervel in het oceaanwater die met een doorsnee van enkele honderden kilometers door de zuidelijke Atlantische Oceaan wentelt.

Het onderzoeksschip Pelagia begint deze maand voor de tweede maal aan een reis rond Afrika.

De wervel Astrid komt uit de Indische Oceaan. Het water in de bel is warmer en zouter dan het omringende water en voert plankton uit de Indische Oceaan mee. Dit plankton zakt geleidelijk naar de Atlantische bodem. De passerende ringen laten een spoor van plankton achter zodat op de bodem een archief ontstaat van afgestorven plankton uit de Indische Oceaan. De zeeonderzoekers hopen uit dit bodemarchief af te leiden hoeveel warmwaterbellen in het verleden in de Atlantische Oceaan belanden. Mogelijk is dit klimaatafhankelijk. Tijdens hun bezoek meten de onderzoekers de hoeveelheid zout, de temperatuur en de interne stromingen op diepte en brengen de soorten plankton in kaart. De wetenschappers zullen de gegevens vergelijken met twee meetsessies van vorig jaar.
Na Kaap de Goede Hoop richten de onderzoekers hun blik op de bronnen van de krachtige stroming die de Agulhas-ringen aandrijft. Deze bronnen liggen rond het eiland Madagaskar. Ze zijn zo sterk dat koopvaardijschepen een omweg nemen. Vorig jaar zetten de onderzoekers aan boord van de Pelagia stromingsmeters uit in de straat van Mozambique. Die gaan ze nu ophalen, waarna ze de meetgegevens kunnen bekijken.
Tijdens de expeditie meet het schip het zoutgehalte, de temperatuur van zee en lucht en het gehalte aan koolstofdioxide en PCB's in de oceaan. Tweemaal vullen de NIOZ-onderzoekers voor collega's van de Rijksuniversiteit Groningen een speciale fles met 'zuivere lucht' boven de oceanen. Doel hiervan is om de exacte hoeveelheid zuurstof en koolstofdioxide te meten.
De reis rond Afrika is onderverdeeld in tien trajecten. Bij elk traject zullen nieuwe groepen wetenschappers, studenten en technici van het NIOZ en universiteiten uit binnen- en buitenland aan boord stappen om een deel van het onderzoek uit te voeren. De expeditie is te volgen op de site van het NIOZ.

Erick Vermeulen