De dagen zijn nog kort en donker en meeste mensen zullen hier nu wel genoeg van hebben. Toch brengen de lange nachten ook een voordeel met zich mee. De komende tijd staan de vijf zichtbare planeten van ons zonnestelsel in een lijn aan de hemel.
Omdat de zon laat opkomt, kunnen we deze bijzondere samenstand met het blote oog zien. De laatste keer dat alle planeten in een lijn te zien waren was meer dan tien jaar geleden.
Afbeelding: Marieke Baan via Stellarium, situatie op 30 januari 2016 om 7.25 uur.
Van 20 januari tot 20 februari staan Mercurius, Venus, Saturnus, Mars en Jupiter in één lijn. Deze planeten zijn zo helder dat je ze vanaf de aarde met het blote oog kunt zien. Wie de samenstand van de vijf planeten wil aanschouwen, kan dit het best doen in de laatste week van januari en de eerste week van februari, een uur voor zonsopkomst.
Sterren
De planeten geven zelf geen licht zoals de zon en de sterren dat doen. Toch zijn ze goed zichtbaar omdat ze het licht van de zon reflecteren, net zoals de maan. Omdat ze zo ver weg staan zien ze er uit als heldere sterren.
Hoe vind je de planeten?
De komende tijd vind je Jupiter hoog aan de hemel in het zuidwesten. Deze planeet is de grootste van ons zonnestelsel en vrij goed te zien. Een stapje lager en meer naar het zuiden staat Mars, die er uitziet als een ster met een rode gloed. In de zelfde lijn vind je in het oosten Saturnus en Venus. Venus is de helderste van de reeks omdat de witte wolken om de planeet het zonlicht goed reflecteren. Dicht aan de horizon in het oosten, waar het zonlicht schemert, staat Mercurius. Deze planeet is het minst zichtbaar. Het is namelijk de kleinste uit ons zonnestelsel en zijn licht verbleekt al snel in het licht van de opkomende zon. 7 februari is het beste moment om deze planeet te zien omdat die dan het hoger aan de horizon en het meest ver van de zon staat.
Verrekijker
Als je Mercurius toch niet kunt vinden, probeer het dan eens met een gewone verrekijker. Dat kan al een groot verschil maken. Ook bij het kijken naar andere hemellichamen is een verrekijker geen gek idee. Met een redelijke verrekijker kan je al de ellipsvorm van Saturnus zien. Die vorm wordt veroorzaakt door de ringen om de planeet. Je kunt het ook dichter bij huis zoeken en een blik op de maan werpen. Met een verrekijker worden de kraters veel duidelijker zichtbaar.
Hoe laat?
De zon komt nu op rond 8.25 uur. Op 20 februari zal dit al ruim een half uur eerder zijn. Het beste moment om de planeten te zien is dus tussen 7.25 en 7.15. Je moet wel het geluk hebben dat je een wolkenloze lucht treft.
Wie de planetenreeks deze maand mist, krijgt een herkansing in augustus. Het verschijnsel is dan wel moeilijker te zien omdat de dagen dan langer zijn. Het daaropvolgende moment dat de planeten allemaal zichtbaar zijn is in oktober 2018.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: