Vrouwen die buiten de muren van het ziekenhuis een hartstilstand krijgen, hebben een kleinere kans dan mannen om door een omstander te worden gereanimeerd. Ook hebben vrouwen een grotere kans om te sterven.
Cardioloog Hanno Tan van het Amsterdam UMC analyseerde samen met zijn collega’s gegevens van alle reanimatiepogingen van hulpdiensten rondom Amsterdam, Haarlem en Alkmaar tussen 2006 en 2012. In deze periode vonden meer dan 5700 hartstilstanden plaats buiten het ziekenhuis.
Tijdens een hartstilstand neemt de hartslag eerst een onregelmatig ritme aan en vervolgens stopt het hart met kloppen. Een hartinfarct, waarbij de bloedtoevoer naar de hartspier onderbroken raakt, is een van de meest voorkomende oorzaken van een hartstilstand.
Het onderzoeksteam ontdekte dat ongeveer 68 procent van de vrouwen die buiten het ziekenhuis een hartstilstand kregen door omstanders werden gereanimeerd. Voor mannen was dat 73 procent.
Van de gereanimeerde vrouwen overleefde ongeveer 12,5 procent. Zij konden na een ziekenhuisbezoek terugkeren naar huis. Het percentage mannen waarvoor dat gold was 20 procent.
Symptomen m/v
‘Mensen zijn zich wellicht niet bewust van het feit dat een hartstilstand net zo vaak voorkomt bij vrouwen als bij mannen. Daarnaast herkennen vrouwen mogelijk de ernst van hun symptomen niet’, zegt Tan.
‘Hartaanvalsymptomen die veelal bij vrouwen optreden, zijn minder gemakkelijk te interpreteren. Voorbeelden zijn vermoeidheid, flauwvallen, braken en nek- of kaakpijn. Mannen hebben vaker typische, bekende klachten, zoals pijn in de borst’, zegt hij.
‘Dit nieuwe inzicht is bijzonder zorgwekkend, met name omdat we al wisten dat vrouwen met een hartinfarct minder snel de juiste behandeling krijgen’, zegt Sara Askew van de Britse Hartstichting. ‘Nu lijkt het erop dat dit ook geldt voor vrouwen met een hartstilstand.’
Elke minuut tien procent
‘De overlevingskans bij een hartstilstand is buiten het ziekenhuis – voor zowel mannen als vrouwen – schokkend genoeg minder dan één op de tien,’ zegt Askew. ‘Elke minuut die voorbijgaat voordat reanimatie of defibrillatie plaatsvindt, vermindert de overlevingskans met tien procent. Daarom is het essentieel dat mensen weten hoe je iemand moet reanimeren. Iets doen is altijd beter dan niets doen.’