We leven misschien langer dan ooit tevoren, maar we zijn ziek. Ongeveer 95 procent van de mensen heeft minstens één gezondheidsklacht, en een derde van ons zelfs meer dan vijf. Omdat we langer leven zijn we ook vatbaarder voor ziekten en lichamelijke beperkingen.
Het is ironisch, maar door het verhogen van onze levensverwachting ontstaan er wel meer beperkingen dan als we jonger zouden sterven. ‘De focus in de zorg is vooral op het bestrijden van doodsoorzaken, niet op het bestrijden van beperkingen’, zegt Theo Vos, hoogleraar global health aan de University of Washington in Seattle. Vos bestudeerde hoe ziektepatronen en slechte gezondheid veranderde tussen 1990 en 2013 in 188 verschillende landen.
Het aantal jaren dat we in slechte gezondheid doorbrengen is wereldwijd gestegen met 43 procent – van cumulatief 537,6 miljoen jaren slechte gezondheid in 1990 naar 764,8 miljoen jaren in 2013. De slechtere gezondheid komt volgens de onderzoekers voornamelijk door pijn in de onderrug en depressie. Andere oorzaken zijn gaatjes in de tanden, hoofdpijn veroorzaakt door spanning, bloedarmoede door ijzertekort, migraine en genitale herpes.
De onderzoekers wijten de dalende gezondheid aan de groeiende wereldpopulatie en de stijgende levensverwachting.
Leefstijlgerelateerde ziekten
Het aantal infectieziekten is wel aan het dalen. Vooral diarree komt aanzienlijk minder voor, waar vooral in ontwikkelingslanden nog meer dan een half miljoen kinderen per jaar aan overlijden.
De infectieziekten maken plaats voor leefstijlgerelateerde ziekten, obesitas en veroudering. Diabetes komt bijvoorbeeld 43 procent meer voor dan in 1990. Het aantal mensen dat aan diabetes overlijdt is echter maar met 9 procent gestegen.
Toch denkt Vos dat de ziekten en beperkingen die bij veroudering horen steeds beter aangepakt kunnen worden, door betere behandelingen en een gezondere leefstijl. ‘Het aantal beperkingen is per leeftijd aan het dalen. Met elke nieuwe generatie op een bepaalde leeftijd zien we kleine verbeteringen’, aldus Vos.
Zorgstelsel omgooien
Sommige onderzoekers pleiten voor het volledig omgooien van het zorgstelsel. De beschikbare middelen zouden meer op preventie gericht moeten worden in plaats van genezing, vooral in leefgemeenschappen en bij mensen thuis.
‘Wacht niet op een ziekte, maar investeer in het behoud van gezondheid’, zegt Rifat Atun, hoogleraar global health aan Harvard University. ‘We kunnen deze chronische aandoeningen niet in het ziekenhuis beheren. Er moet nadruk komen te liggen op het behouden van goede gezondheid, het voorkomen van ziekte en het vertragen van een ziekte wanneer hij toch voorkomt’, aldus Atun.
De trend van stijgende leeftijd en toenemende ziekte zien we de laatste jaren ook in Nederland. Onze levensverwachting stijgt de laatste jaren gestaag, maar we leven ook meer jaren met chronische aandoeningen, voornamelijk lichamelijke beperkingen. Opvallend is dat de ervaren gezondheid daarbij wel is toegenomen. Dat is het oordeel over de eigen gezondheid. Het hebben van een chronische ziekte wordt door veel mensen dus niet ervaren als slechte gezondheid.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: